Jonge wijn, nieuwe zakken

By Melvin Mackintosh on 12 mei 2018 • ( 0 )

Boodschap van de Antilliaanse Bisschoppenconferentie (AEC) voor Wereldcommunicatiedag 2018 –

‘Niemand naait een verstellap van ongekrompen stof op een oud kleed. Anders trekt het ingezette stuk eraan, het nieuwe aan het oude, en de scheur wordt nog groter. En niemand doet jonge wijn in oude zakken, anders doet de wijn de zakken bersten en de wijn gaat verloren met de zakken. Neen, jonge wijn in nieuwe zakken.’ (Mc 2,21-22)

Wereldcommunicatiedag
Eén vriend woont op de hellingen van de berg en is tevreden om door de kleine heuvels en valleien rond zijn huis en buurt te zwerven en is daar comfortabel; een ander durft naar het hoogste punt te klimmen en verder te reizen dan wat het oog kan zien – naar een hele nieuwe wereld.
Twee manieren, niet wederzijds exclusief, staan ons voortdurend voor ogen: één suggereert dat we blijven waar we zijn, op het gras dat we goed kennen; de ander wenkt ons om vooruit te komen.
De viering van World Communications Day 2018 komt op een moment dat het tijdperk van versnelling, zoals het heden is gesynchroniseerd, ons in nieuwe situaties plaatst, ons soms oplossingen biedt voor problemen die we niet hebben, maar op andere momenten veelbelovend zijn om te openen, in verschillende disciplines, prachtige kansen die ons met hoop vullen.
Deze Wereldcommunicatiedag (WCD) geeft ons opnieuw de gelegenheid om te reflecteren op communicatieproblemen en om opnieuw de aandacht te vestigen op de waardige journalistieke professie die door de ‘meest wonderlijke’ van geschenken, communicatie, wordt gemaakt.
De bedreiging van nepnieuws, die in grote mate wordt geholpen door de invloed van sociale media en het feit dat de poortwachtersrol die kenmerkend is geweest voor traditionele media, tot stilstand komt, vereist een herformulering van de hoge idealen van de journalistiek in onze tijd. Paus Franciscus draagt de WCD-boodschap van dit jaar op aan de kwestie van de waarheid en “herontdekt de waardigheid van de journalistiek en de persoonlijke verantwoordelijkheid van journalisten om de waarheid te communiceren”. De sleutel tot het bereiken van de waarheid die we vandaag zoeken, moet een waardering zijn voor de heiligheid van communicatie.

Communicatie
Communicatie in vroegere tijden was synoniem met verkenning en ontsluiting van nieuwe grenzen. Het ging hand in hand met transport en werd gemakkelijk geassocieerd met de overdracht van informatie. Maar vanaf het begin impliceerde communicatie deelname en delen – een meer ritueel model, zoals communicatietheoreticus James W. Carey stelde.
In een rituele definitie is communicatie gekoppeld aan termen als ‘delen’, ‘participatie’, ‘vereniging’, ‘gemeenschap’ en ‘het bezit van gemeenschappelijk geloof’. Een rituele kijk op communicatie is niet gericht op de uitbreiding van berichten in de ruimte, maar in de richting van de instandhouding van de samenleving in de tijd; niet het geven van informatie maar het weergeven van gedeelde overtuigingen.
Communicatie is net zo belangrijk voor het menselijk bestaan als voor het leven van de kerk. We kunnen zelfs zeggen dat de kerk communicatie is. De tweevoudige missie van de Kerk om bijeen te komen en te zenden vereist communicatie. De pastorale brief ‘Nieuwe manieren om kerk te zijn in een digitaal milieu’ (AEC 2017) begint met te zeggen: “Goed nieuws voor de armen is de missie en het doel van alle pastorale communicatie” (nr.1). Inderdaad, de kerk is een ‘communicatienetwerk’ dat bedoeld is om alle christenen in eendracht met God te brengen en hen te ondersteunen op hun reis naar hem. “Communicatie,” zei kardinaal Avery Dulles, “is de kern van waar de kerk over gaat. De kerk bestaat om mensen met elkaar in gemeenschap te brengen.”
Communicatie gebeurt alleen in wisselwerking met de symbolische omgeving, de cultuur en technologie van die tijd. Kerkelijke communicatie kan niet hopen effectief te zijn zonder de populaire cultuur te gebruiken, ervan te leren en er invloed op uit te oefenen.
‘New Ways of Being Church’ verklaart: “Door middel van tekens, gebaren, woorden, boeken, bewegende beelden, audio en sociale communicatie heeft de kerk geprobeerd haar boodschap te verkondigen zodat alle mensen het in hun eigen taal zullen horen” (nr. 1).
Het voegt eraan toe: “Als Kerk willen we de artistieke begaafdheid van vrouwen en mannen binnen onze geloofsgemeenschappen oproepen om ons te helpen bij onze missie in het digitale milieu” en herinnert aan de woorden van paus Johannes Paulus II.
Om de boodschap te communiceren die haar door Christus is toevertrouwd, heeft de Kerk kunst nodig … Kunst heeft een unieke capaciteit om een of ander facet van de boodschap te nemen en het te vertalen in kleuren, vormen en geluiden, die de intuïtie voeden van degenen die kijken of luisteren (nr. 18).
Het is niet genoeg om de grenzen te verleggen, om de grenzen van ons begrip of werk te verleggen. De tijd komt dat het nodig is om opnieuw te beginnen. Inderdaad, de omstandigheden zullen ons aansporen om opnieuw te beginnen. Het zal dan nodig zijn om te weigeren genoegen te nemen met het comfortabele, maar om te durven, om risico te nemen.

Samenwerking
Een te vaak niet-erkend kenmerk van onze menselijke ervaring is de sacramentele dimensie – het vermogen om het onzichtbare zichtbaar te maken of te creëren door middel van tekens en woorden, en door kunst in al zijn vormen – waardoor communicatie mogelijk wordt. Met andere woorden, kunst, in al zijn vormen, en kunstenaars kunnen tegenwoordig een sacramentele en profetische rol spelen in onze samenlevingen.
We zijn allemaal communicators, maar op een bepaalde manier zijn we ook mystici. In zijn boek Painting and Reality concludeert theoloog Etienne Gilson, die nadenkt over het verband tussen de religieuze dimensie en het creatieve proces, dat de bron van het opwindende gevoel dat sommige kunstenaars ervaren, kan voortvloeien uit hun interactie met de ‘creatieve kracht waaruit alle schoonheden van zowel kunst als de natuur uiteindelijk verder gaan”.
Kerkelijke communicatoren moeten luisteren naar de andere stemmen in onze Caribische cultuur die spreken met een gevoel van het oneindige, die de grenzen van ons dagelijks bestaan overstijgen.
Natuurlijk zullen niet alle kunstwerken, of alle kunstenaars in hun spirituele zoektocht, de missie van de kerk van vandaag ondersteunen; de verpakking van de inhoud kan belemmeren en afbreuk doen. Dit betekent dat de kerk altijd een belangrijke functie zal hebben in het onderrichten van onze mensen om de symbolische vormen van communicatie te waarderen, die te interpreteren en te gebruiken bij het geloofsonderricht.
Van het ene gebied naar het andere, in de hele regio, bieden muziek, waaronder calypso’s en liederen in de populaire cultuur, film en beeldende kunst, een rijke bron om poorten naar het heilige te openen en ons over de grenzen van ons dagelijks leven te bewegen, de beste versie van onszelf in te beelden en te peinzen over de Gever van alle goede gaven. Wanneer de waarheid als hoogste goed wordt nagestreefd, blijft er weinig ruimte over voor “nepnieuws”.

Collaboratie
Voor de kerk zijn participatie, fellowship en associatie cruciaal voor communicatie. Dit maakt het noodzakelijk dat wij de taal van collaboratie spreken. Collaboratie kan pas beginnen wanneer groepen of individuen erkennen dat ze iets gemeen hebben. Het is gebouwd op de grondslagen van communicatie en samenwerking. Er is geen collaboratie zonder communicatie en samenwerking.
Samenwerking onder een gelovig volk vereist dat men elkaar als geschenk ziet en bereid is om deel te nemen aan de missie waarvan men vindt dat het de moeite waard is om het leven daarop te baseren. Om die reden kunnen alleen zij die een gemeenschappelijke taal van geloof delen echt samenwerken.
Het Integrated Pastoral Communications Plan (IPCP), in 2017 ingesteld door de AEC, vereist samenwerking. De IPCP roept bisdommen op om hun communicatieve vaardigheden te delen voor de ontwikkeling van de regio, voor het verkondigen van het koninkrijk van God en het verkondigen van de Blijde Boodschap aan de armen (Lc 4,18-19). Het nodigt elk bisdom uit om “een moedig, profetisch, missionair standpunt in te nemen, zowel in het begrijpen van het digitale milieu voor het communiceren van geloof en in het opnieuw bedenken van samenwerkingsverbanden” binnen de AEC en in elk aangesloten bisdom (nr. 45). Dus wat er gebeurt op regionaal niveau wordt weerspiegeld in elk bisdom, waarbij vertegenwoordigers van verschillende parochies en kerkelijke instellingen samenwerken om een plan te ontwerpen dat voortborduurt op de vaardigheden en de gaven die binnen elke parochie of kerkelijke instelling liggen om het werk van deze parochies en de missie van de plaatselijke kerk voort te zetten.
De kerk wordt in deze tijd geroepen tot een nieuwe evangelisatie: een die nieuw is in methode, nieuw in creativiteit en nieuw in ijver. Hoewel de Kerk voor eens en voor altijd is ingesteld, moet elke generatie die doordrenkt is van haar eigen cultuur deze opnieuw toepassen. Het moet samenwerken met kunstenaars binnen de kerk als onderdeel van het IPCP-ontwerp, maar het moet ook met de buitenwereld samenwerken. De Kerk kan niet bang zijn om verder te kijken dan de gebruikelijke, welbekende paden. De apostel Jacobus herinnert ons aan de ene kant dat we “met zachtmoedigheid het woord van God, dat in ons werd geplant en de kracht bezit zielen te redden, aannemen,” en dat wij ook “uitvoerders van het woord zijn, en niet alleen toehoorders” (Jac. 1,21.22).
Het is in dit tijdperk waarin het morele weefsel van onze samenlevingen is verzwakt door een hardnekkige en immer opdringerige technologische omgeving dat er iets meer wordt geëist van degenen die het geloof communiceren en van degenen die op het gebied van de journalistiek werken. Het is ook in uitdagende tijden zoals het heden, ook tijden van grote paradox en mysterie, dat het dorre landschap kan worden aangeraakt door een zalige genade die zorgt voor spectaculaire bloemen, omdat communicatie van God zelf is.
Om deze reden gaan we het heden met grote hoop tegemoet, ondersteund door de kennis dat buiten hem en in de Kerk, waar communicatie van zijn eigen doel is, God, die nooit zijn woord zal herroepen, getrouw zal zijn (Jes. 55,11).
Door de voorbede en inspiratie van onze Gezegende Moeder mogen we onze toewijding hernieuwen om nieuw leven en behoud door Jezus Christus te verkondigen. En moge de genade van God ons vergezellen in onze grote onderneming om zijn tedere en liefdevolle barmhartigheid aan de wereld te communiceren.

Een gezegende Wereldcommunicatiedag aan u allen!

OMHOOG Jaargang 62, editie 19, 13 mei 2018