Sacramentsdag (en Feest van het H. Hart)

By Melvin Mackintosh on 4 juni 2018 • ( 1 )

Door pater Martin Noordermeer OMI –

Eerbied en geloof
Op de donderdag na de zondag van de Drie-eenheid of Drie-vuldigheid, vieren we in de katholieke kerk Sacramentsdag. Aangezien dit in Suriname tegenwoordig niet meer een vrije dag is, wordt het gevierd op de zondag erna.
Op die dag gedenken wij, dat Jezus zich onder de gedaante van brood en wijn aan de gelovigen wil geven als spijs en drank en voortdurend onder de mensen wil blijven door middel van Zijn waarachtige tegenwoordigheid in de geconsacreerde offergaven.
De eerbied die in onze katholieke kerk voor de geconsacreerde gaven bestaat, wordt op die dag benadrukt. De zogenoemde sacramentsprocessie is een uitdrukking van onze eerbied en geloof in de waarachtige tegenwoordigheid van Christus in het geconsacreerde brood.

Christelijke Menorah
In onze kerken getuigen de ‘godslampjes’, dat rode lichtje bij het tabernakel, van ons geloof in de echte, aanwezigheid van Christus in het tabernakel. Tabernakel is een latijns woord dat via het Oude Testament tot ons is gekomen: Tabernaculum, zoals de Vulgaat het “Heilige der Heiligen” noemde.
De plaats waar de Ark van het Verbond stond met daar in de ‘Twee Stenen Tafelen” waarop Jahwe de tien woorden, de tien raadgevingen voor Zijn volk had geschreven. Bij ons zijn die beter bekend onder de naam “De Tien Geboden”.
Daar in het “Heilige der Heilige” stond de zeven-armige kandelaar, de Menorah, die dag en nacht brandde om Gods tegenwoordigheid te benadrukken! Ons altijd brandend godslampje, dag en nacht, is onze christelijke Menorah. Het brandt altijd om Gods aanwezigheid te onderstrepen.

Sacramentsprocessie
Rond 1250 werd Sacramentsdag een populaire feestdag. Vooral de grote populaire Heilige, Thomas van Aquino heeft hiertoe zeker bijgedragen. Het werd al vrij vlug door de gehele katholieke Kerk gevierd met lange processies waaraan werd deelgenomen door bijna iedereen die zich katholiek voelde.
Het middelpunt van de sacramentsprocessie was de Monstrans met in het centrum de geconsacreerde hostie. Zingend, biddend trok men van de ene kerk naar de andere, en werd echt eerbied getoond aan de in de Monstrans geplaatste geconsacreerde hostie.
Elke processie, hoe lang of kort ook, werd liturgisch afgesloten door het zingen van het Tantum Ergo, en de zegen door de priester met het Allerheiligste, geplaatst in de Monstrans. Denken wij aan onze geweldige processie vorig jaar door de straten van het centrum van Paramaribo. Wat een geloofsuiting is dat geworden!
Ook kwam het Lof in opgang. Vooral op zondagmiddag, als een soort plechtige, maar erg volkse vespers werd het Allerheiligste uitgesteld, liederen gezongen, rozenkrans gebeden. Het was geen liturgische activiteit maar een devotie, para-liturgie.
Het enige liturgische van het Lof was het zingen van het Tantum Ergo, de zegen door de priester met de Monstrans en daarin de geconsacreerde hostie uit de voorgaande eucharistieviering.. Dat was het enigste dat door de kerk als liturgisch was voorgeschreven.

Veranderingen
In de na het Vaticaans Concilie op gang gekomen vernieuwingen en veranderingen werd ook het Lof ongebruikelijk, evenals de latijnse taal, de liturgische muziek, het gregoriaans, de gebeden en/of gezongen vespers, het officiële Avondgebed van de katholieke kerk.
De veranderingen gingen snel en erg ver en velen konden niet meekomen. De katholieke kerk was niet meer die universele kerk zoals die eeuwenlang altijd geweest was. De vernieuwing die door Zalige Paus Johannes XXIII op gang gezet was, en door hem aangemoedigd omdat de Heilige Geest bezig was in Gods Kerk, is erg snel en heeft diep ingegrepen in het kerkelijk leven.
Na jaren van onrust en ongenoegen van velen komt er geleidelijk aan weer rust, en is er een generatie over heen gegaan. Men komt tot rust en in die rust komen vele waardevolle zaken uit het verleden weer terug. Er is weer een verlangen naar mysterie, het heilige, een mooie liturgie, teruggaand op de bronnen. Gods Geest is en blijft in Gods Kerk werkzaam.

Verdubbeling
Sacramentsdag mogen we ook zien als een verdubbeling van Witte Donderdag. Witte Donderdag, met de pijnlijke gebeurtenissen, na een zo plechtig Laatste Avondmaal van Jezus met Zijn Apostelen, zoals Zijn lijden, verraderskus, verloochening, schijnproces, veroordeling, lijden en dood, nodigt nu niet direct uit tot vreugde en blijdschap. Daarom heeft de Kerk op de tweede Donderdag na Pinksteren een soort “Tweede-Witte-Donderdag” ingevoerd om op die dag God te danken voor de geweldige gaven van de Eucharistie.
Hetzelfde geldt voor het feest van het H. Hart van Jezus. Dat is een verdubbeling van Goede Vrijdag. Dat wordt gevierd op de derde vrijdag na Pinksteren. De pijnlijke gebeurtenissen van Witte Donderdag en Goede Vrijdag krijgen toch door de Verrijzenis van Jezus op de Derde Dag weer een blijde karakter en daarom vieren wij Sacramentsdag en het Feest van het heilig Hart!

Frangere Panem
In Paramaribo, vlak bij de H. Familiekerk op Zorg & Hoop is er een straat die heet: Fransje Panestraat. Helaas is de schrijfwijze verkeerd. Het moet zijn “Frange Panem Straat”. Het doet nu voorkomen alsof de voornaam Fransje is en de familienaam Pane. Niets is minder waar! De naam van deze bloem is ontleend aan het latijn “Frangere panem” en dat betekent “Het brood breken”.
Vele bloemen hebben allemaal een officiële latijnse naam. De bloem kreeg die naam omdat hij altijd rond Sacramentsdag in volle bloei stond. Het is een mooie witte, zijdeachtige bloem, met een gouden hartje en zilveren stampers. In alle tropische landen vind je deze bloem die rond het feest van het Sacrament altijd in volle glorie bloeit.
En dat komt weer omdat de datum van het feest van Pasen bepaald wordt door de komst van de lente. De natuur begint weer te leven in al zijn glorie en pracht. Een prachtige decoratieve bloem voor Sacramentsdag, het feest van het breken van het brood, het Frangere Panem.

OMHOOG Jaargang 62, editie 22, 03 juni 2018