Achtergrond van de eerste lezing (Handelingen der Apostelen 2: 1-11)

In Handelingen der Apostelen wordt de ontwikkeling van de jonge Kerk beschreven. Het gebeuren van Pinksteren speelt daarin een cruciale rol. Het Joodse Pinksterfeest vierde zowel de gaven van de natuur, waar de Israelieten God jaarlijks heel bijzonder voor dankten, maar het gedacht ook de gave van de Torah op de berg Sinaï toen Mozes van God door de leiding van de Heilige Geest de tien geboden ontving. Wanneer dan de apostelen op het Pinksterfeest de uitstorting van de Heilige Geest ontvangen, roepen de beelden van de hevige stormwind en de tongen van vuur dat indrukwekkende gebeuren van de berg Sinaï in gedachten. Opnieuw geeft God Zijn Geest, maar nu niet aan slechts één volk, zoals in de tijd van Mozes, maar nu aan alle volkeren die door de verkondiging van de apstelen en de Kerk der eeuwen deel zullen worden van de verlossing in Christus. De Heilige Geest brengt eenheid tussen gelovigen van allerlei culturen en talen, en herstelt zo de eenheid die in het verhaal van de toren van Babel verbroken was door de hoogmoed van een mensheid die aan God gelijk wilde zijn.

Eerste lezing: Handelingen der Apostelen 2: 1-11

Toen de dag van Pinksteren aanbrak waren allen bijeen op dezelfde plaats. Plotseling kwam uit de hemel een gedruis alsof er een hevige wind opstak en heel het huis waar zij gezeten waren was er vol van. Er verscheen hun iets dat op vuur geleek en dat zich, in tongen verdeeld, op ieder van hen neerzette. Zij werden allen vervuld van de heilige Geest en zij begonnen te spreken in vreemde talen, naargelang de Geest hun te vertolken gaf. Nu woonden er in Jeruzalem Joden, vrome mannen die afkomstig waren uit alle volkeren onder de hemel. Toen dat geluid ontstond liepen die te hoop en tot hun verbazing hoorde iedereen hen spreken in zijn taal. Zij waren buiten zichzelf en zeiden vol verwondering: “Maar zijn al die daar spreken dan geen Galileeërs? Hoe komt het dan dat ieder van ons hen hoort spreken in zijn eigen moedertaal? Parten, Meden en Elamieten, bewoners van Mesopotamië, van Judaa en Kappadocië, van Pontus en Asia, van Frygie en Pamfylië, Egypte en het gebied van Libië bij Cyrene, de Romeinen die hier verblijven, Joden zowel als proselieten, Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze eigen taal spreken van Gods grote daden.”

Tussenzang:  Psalm 104

Antifoon: ZEND GIJ UW GEEST, DAN KOMT ER WEER LEVEN,

DAN MAAKT GIJ UW SCHEPPING WEER NIEUW.

1. Verheerlijk, mijn ziel, de Heer,

wat zijt Gij groot, Heer mijn God.

Hoe veel is het wat Gij gedaan hebt, Heer,

de aarde is vol van Uw schepsels.

2. Neemt Gij hun geest weg dan komen zij

om, en keren terug tot de aarde.

Maar zendt Gij Uw Geest, dan komt er weer leven,

dan maakt Gij Uw schepping weer nieuw.

3. De roem van de Heer blijve eeuwig bestaan,

Hij vinde Zijn vreugde in al Zijn schepsels;

Mogen mijn woorden Hem aangenaam zijn,

Dan zal ik mij in de Heer verheugen.

Achtergrond van de tweede lezing (1 Korintiërs 12: 3b-7. 12-13)

In de eerste brief aan de kerkgemeente van de stad Korinte, was er verdeeldheid ontstaan. Paulus kaart deze onderlinge verdeeldheid al gelijk in de eerste regels van zijn brief aan. Dit stuit hem erg tegen de borst, want hij weet dat de gave van de Heilige Geest, die zo wezenlijk is in de Christelijke Kerk, juist tot eenheid wilt leiden. Juist omdat alle leden van de Kerk allen de Heilige Geest hebben ontvangen door het doopsel, mag er geen verdeeldheid zijn. Allen hebben hun eigen vruchten van de Geest en de Heilige geeft verschillende taken en ambten binnen de Kerk, maar dat moet juist leiden tot een levendige Kerk die in eenheid getuigt van de verrijzenis van Christus en Zijn Woord in eensgezindheid bewaart en uitdraagt.

Tweede lezing: 1 Korintiërs 12: 3b-7. 12-13

Broeders en zusters,  Niemand die zegt: “Jezus is vervloekt” staat onder invloed van de geest van God; en niemand kan zeggen: “Jezus is de Heer” tenzij door de heilige Geest. Er zijn verschillende gaven maar slechts een Geest. Er zijn vele vormen van dienstverlening maar slechts een Heer. Er zijn allerlei soorten werk maar er is slechts een God die alles in allen tot stand brengt. Maar aan ieder van ons wordt de openbaring van de Geest meegedeeld tot welzijn van allen. Het menselijk lichaam vormt met zijn vele ledematen een geheel; alle ledematen, hoe vele ook, maken tezamen een lichaam uit. Zo is het ook met de Christus. Wij allen, Joden en Grieken, slaven en vrijen zijn immers in de kracht van een en dezelfde Geest door het doopsel één enkel lichaam geworden en allen werden wij gedrenkt met één Geest.

Achtergrond van de evangelielezing:  (Johannes 20: 19-23)

Johannes verkondigt de verrijzenis van Christus op diepe wijze. Hij laat zien dat de Heilige Geest de belangrijkste gave van de verrezen Heer is aan de Kerk. Daarom blaast de verrezen Christus over Zijn apostelen en zegt hun daarbij “Ontvangt de Heilige Geest”, precies zoals de Vader aan het begin van de schepping Adam de Heilige Geest in de neus inblies en Adam tot levend wezen maakte. De gave van de Heilige Geest is zo wezenlijk deel van de nieuwe schepping die het kruisoffer en de verrijzenis bewerken. Daarom is Pinksteren wezenlijk deel van Pasen: Gods Zoon verlost de wereld door Zijn kruisoffer, verrijst uit de dood als “de eerstegeborene van de nieuwe schepping” zoals Paulus het zegt, keert terug tot de Vader met Zijn hemelvaart en zendt dan vanuit de heerlijkheid met de Vader de Heilige Geest over de Kerk.

Evangelie: Johannes 20: 19-23

In de avond van die eerste dag van de week, toen de deuren van de verblijfplaats der leerlingen gesloten waren uit vrees voor de Joden, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: “Vrede zij u.” Na dit gezegd te hebben toonde Hij hun zijn handen en zijn zijde. De leerlingen waren vervuld van vreugde toen zij de Heer zagen. Nogmaals zei Jezus tot hen: “Vrede zij u. Zoals de Vader Mij gezonden heeft zo zend Ik u.” Na deze woorden blies Hij over hen en zei: “Ontvangt de heilige Geest. Wier zonden gij vergeeft hun zijn ze vergeven, en wier zonden gij niet vergeeft hun zijn ze niet vergeven.”

Overweging:

Lieve vrienden,

Vandaag zou ik met u voor het feest van Pinksteren over de lezingen willen nadenken vanuit het thema: “De Heilige Geest leidt en vernieuwt”.

In de evangelielezing verheldert de evangelist Johannes die wezenlijke band die er bestaat tussen de verrijzenis van Christus, de Heilige Geest en het leven en de zending van de Kerk. Op die eerste paasavond, toen de Heer de eerste maal aan de apostelen verscheen in de bovenzaal, zei Hij tot hen: “Zoals de Vader Mij gezonden heeft zo zend Ik u … Ontvangt de Heilige Geest” (Joh. 20, 21-22). De verrezen Heer geeft de Heilige Geest aan de apostelen reeds op de avond van de Verrijzenis, omdat de Geest de belangrijkste gave is die Christus de apostelen geeft om hen toe te rusten voor hun zending. De taak van de apostelen, om alles wat Christus gedaan had, alles waartoe de Vader Hem in de wereld gezonden had, nu voort te zetten, zullen zij alleen kunnen doen met de kracht, de verlichting en de leiding van de Heilige Geest. Zij zullen de leiders en bezielers moet worden van de jonge Kerk en daarom geeft de verrezen Heer hen nu reeds, op die eerste dag van de verrijzenis, de kracht en de wijsheid van de Heilige Geest: “Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik u. Ontvangt de Heilige Geest”.

Op de dag van Pinksteren zal de uitstorting van de Heilige Geest over geheel de jonge Kerkgemeenschap komen. De Geest komt dan gelijk een stormwind die onstuimig waait, gelijk tongen van vuur die de ziel en het hart van de apostelen doordringt. Met deze bijzondere uitstorting van de Heilige Geest ontvangen zij een kracht die hen leidt om het gebeuren van Christus’ verrijzenis in verschillende talen te verkondigen. Zo hoorden wij in de eerste lezing uit Handelingen der Apostelen: “Zij werden allen vervuld van de heilige Geest en zij begonnen te spreken in vreemde talen” (Hand. 2, 4).De Heilige Geest leidt de gelovigen altijd weer. Hij leidt ons op nieuwe wegen. De Geest leidt ons steeds weer tot nieuwe inzichten in wat het liefdevolle is, in wat menszijn is, in wat het Rijk Gods is. Als we ons openstellen voor de Geest, zullen we aan de ene kant niet plotseling volmaakte mensen zijn die alles perfect doen. Maar wat wel gebeurt is dat de Geest ons leidt in nieuwe inzichten waardoor wijzelf beter gaan nadenken over ons leven, over waar onze prioriteiten liggen en of dat wel de beste prioriteiten zijn in het licht van Gods Woord.

De Heilige Geest leidt ons als individuele personen, maar ook als grote Kerkgemeenschap. Zo is de Kerk er door de leiding van de Heilige Geest steeds dieper bij stil gaan staan dat er ook binnen de Kerk rassendiscimintatie was, dat de uitbuiting door de Europese koloniale landen verkeerde verhoudingen en patronen had doen groeien, een superieure houding voor sommigen versus een ondergeschikte plaats voor vele anderen. Doordat de Geest leidt, is de Kerk gaan groeien in inzichten en is zij nu veel dieper geworden in het inzicht dat liefde zich moet uiten in oprecht respect voor alle mensen, in respect voor de veelheid aan culturen en rassen binnen de Kerk en in de wereld. De Kerk is daardoor veel meer een liefdevolle, bonte, internationale geloofsgemeenschap geworden, die daardoor ook veel sterker kan staan in haar getuigenis van de universele liefde van Christus, onze Verlosser.

Zo zien we dat de Heilige Geest de Kerk ook steeds meer leidt in hoe alles met elkaar verbonden is en dat ons geloof in God de Schepper ons daarom oproept tot een grotere zorg voor het behoud van de schepping en het veranderen van ons omgaan met de natuur, de schepping. De Geest doet ons steeds meer inzien dat met de zorg voor de natuur ook ons menszijn zal verdiepen, want alles is met elkaar verbonden.

Met Pinksteren was Maria bij de apostelen, want met de uitstorting van de Heilige Geest wordt de Kerk geboren en Maria wordt dan de moeder van de Kerk. Zij was zelf vanaf haar eerste ontstaan in de schoot van haar moeder, de H.Anna, door de werking van de Heilige Geest rein van ziel gehouden, want door de overschaduwing van diezelfde Heilige Geest werd Maria de moeder van Gods Zoon die door het kruis de wereld verlost. Zoals de Geest Maria steeds heeft geleid, zo zal Hij vanaf Pinksteren ook de Kerk leiden. De Heilige Geest leidt de Kerk op vele manieren, maar vandaag sta ik stil bij twee wijzen waarop de Geest de Kerk leidt. De eerste zagen we reeds: de Heilige Geest leidt de Kerk tot diepere inzichten in concrete goedheid en naastenliefde, in wat de waarden van Gods verbond in de dagelijkse praktijk van het echte leven van ons vragen.

De tweede wijze is dat de Heilige Geest ons leidt in de waarheid. Jezus heeft de laatste avond dat Hij met Zijn leerlingen was, de Geest genoemd: “de Geest der waarheid”. Hierbij gaat het erom dat de Heilige Geest de Kerk leidt in inzichten over God, over de innerlijke eenheid van de Vader, Zoon en Heilige Geest, inzichten over wat de verlossing en de genade van het kruis betekenen voor geheel de wereld en de schepping, inzichten in de oneindige rijkdom van het Woord van God de Bijbel en de sacramenten, inzichten in hoe de Heer ook in tijden van verdriet, pijn, teleurstelling of grote beproeving toch Zijn eigen weg van verlossing heeft en ons ondanks alles nabij blijft en ons geloof en onze liefde verdiept en zuivert, zoals de rank aan de wijnstok gesnoeid wordt opdat hij nog meer vrucht zou dragen. Zo zal de werking van de Heilige Geest erin bestaan om de Kerk de eeuwen door tot een steeds groter begrip te brengen van wat Christus gezegd en gedaan heeft, in het bijzonder inzicht in de diepe betekenis van Zijn dood en verrijzenis.

Het tweede sleutelwoord van deze overweging is: de Heilige Geest vernieuwt. In psalm 104, die we elk jaar in de liturgie van Pinksteren na de eerste lezing bidden, staat: “zendt Gij Uw Geest, dan komt er weer leven, dan maakt Gij Uw schepping weer nieuw”. Deze psalm 104 is een grote lofzang tot God de Schepper. De Heilige Geest, die Christus van de Vader gezonden heeft met het Pinksterfeest, is dezelfde scheppende Geest Gods die aan alle dingen leven geeft. Daarom is eerbied voor het geschapene een vereiste van ons geloof: de “tuin” waarin wij leven wordt ons niet toevertrouwd opdat wij hem uitbuiten maar opdat wij hem bewerken en erop toezien. Maar dat is alleen maar mogelijk als de mensen zich door de Heilige Geest laten vernieuwen. De Geest wil ons vernieuwen naar het voorbeeld van Christus en ons zo Christus’ lofzang voor de hemelse Vader leren, maar ook de barmhartigheid van Christus en Zijn liefde voor de armen. De Heilige Geest leidt de Kerk, maar Hij vernieuwt de Kerk ook en geeft zo ons leven nog grotere vruchtbaarheid.

De Geest vernieuwt in de Kerk steeds weer de liefde, en het besef wat die liefde concreet van ons vraagt. We hoorden Paulus in de eerste lezing zeggen: “Wij allen zijn immers in de kracht van één en dezelfde Geest door het doopsel één enkel lichaam geworden en allen werden wij doortrokken met één Geest”. De eenheid binnen de Kerk is heel kostbaar, want eenheid is een uiting van liefde en respect voor elkaar binnen de Kerk. Ook vernieuwt de Heilige Geest ons door Zijn geestelijke gaven. Paulus noemt deze gaven: de “vruchten van de Geest” en roept ons allen steeds weer op: “Leef naar de Geest” (Gal. 5, 16.25).

De wereld heeft mannen en vrouwen nodig die vervuld zijn van de Heilige Geest. Er zijn zo veel manieren om zich voor de Heilige Geest af te sluiten. Maar de wereld heeft de moed, de hoop, het geloof en de volharing nodig van een Kerk die zich door de Heilige Geest steeds weer laat leiden en laat vernieuwen. De wereld heeft de vruchten, de gaven van de Heilige Geest nodig, zoals de heilige Paulus ze opsomt in Galaten 5: 22: “liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtheid, ingetogenheid”.  De Heer geeft ons de Heilige Geest, opdat wij zouden leven in authentiek geloof en actieve liefde, opdat wij de kiemen van verzoening en vrede zouden kunnen verspreiden. Gesterkt door de Geest die leidt, die ons in de waarheid leidt, die ons vernieuwt, ons en heel de aarde, en die ons vruchten geeft, ja, gesterkt door de Geest en Zijn vele gaven, worden wij bekwaam zijn om te strijden tegen de zonde, tegen de corruptie die hardnekkig ons land tegenhoudt en onze mensen corrumpeert. Gesterkt door de Geest zulen wij getuigen van de kracht van de genade van het kruis en de belofte van eeuwig leven die de verrijzenis in zich draagt. Daarom bidden wij bij dit feest van Pinksteren dat  eeuwenoude gebed om de Heilige Geest, die de ouderen onder ons nog geleerd hebben van de paters, de fraters en de soeurs van vroeger:

“Kom, Heilige Geest, vervul de harten van uw gelovigen en ontsteek in hen het vuur van uw liefde. Zend uw Geest uit en alles zal herschapen worden. En Gij zult het aanschijn van de aarde vernieuwen.

Laat ons bidden: God, Gij hebt de harten van de gelovigen door de verlichting van de Heilige Geest onderwezen: geef dat wij door die Heilige Geest de ware wijsheid mogen bezitten, en ons altijd over zijn vertroosting verblijden. Door Christus onze Heer. Amen”.

Categorieën:geloof en leven

Tags: Esteban Kross, Overwegingen