Preek Mgr. Choennie Pasen 2024 (1)

By Melvin Mackintosh on 2 april 2024 • ( 0 )

Met Pasen hield Mgr. Karel Choennie zijn preek over de zeven hoofdzonden zoals die door de woestijnvaders zijn geformuleerd. Verder de zeven hoofdzonden zoals die door Mgr. Dom Helder Camara, bisschop van Recife (+1999) zijn toegevoegd in zijn boek: ‘Een spiraal van geweld’, 1970.
De homilie van Mgr. Choennie is al integraal gepubliceerd in Starnieuws. Verder is de dienst live uitgezonden door Apintie televisie en ook achteraf weer te zien. Omhoog wil in twee afleveringen deze hoofdzonden toch nog aan de orde stellen opdat er in de parochiewerkgroepen hierover verder gepraat kan worden.
Vandaag deel 1: de individuele hoofdzonden.

De zeven Hoofdzonden

De Heer is waarlijk verrezen en heeft ons verlost van de machten van de Zonde, de Dood en de Wet. Zonde en Dood worden in dit geval met een hoofdletter geschreven en verwijzen in de theologie van St.-Paulus naar negatieve krachten in ons die ons afkeren van God en ons egoïstisch of zelfgenoegzaam maken. Door de Zonde kwam de Dood in de wereld (cf.Rom.5,12-21).

De moderne mens begrijpt nog veel eerder dat Jezus ons verlost heeft van de Dood dan van de Zonde. Het overgrote deel van de katholieken maakt geen gebruik meer van het sacrament van de verzoening of zoals het populair heet, de biecht. Het besef dat wij allen geneigd zijn tot het kwaad en tot zondigen lijkt uit het algemeen bewustzijn te zijn verdwenen. De moderne mens doet zich zelfverzekerd voor en denkt dat hij alles in de wereld aankan, dat we met een beetje goede wil perfecte mensen kunnen worden in een perfecte samenleving. In het algemeen leggen we veel nadruk op waarden en normen en we denken dat als we deze genoeg promoten wij een ideale maatschappij zullen hebben. We denken dat wij door het goede te belonen en het kwade te bestraffen wij binnen de kortste keren een ideaal gezin en volk zullen hebben. De werkelijkheid is echter weerbarstiger. Het is de hoogste tijd dat we weer nadenken over individuele zonden. Zonde heeft vooral te maken met het doel van ons leven missen, falen, onszelf niet volledig verwerkelijken, dwalen, in opstand komen tegen God en Hem ontkennen.

Ik wil dan heel kort de klassieke zeven hoofdzonden (doodzonden) met u behandelen: trots, afgunst, woede, inertie, hebzucht, gulzigheid, wellust. Ik hoop dat deze reeks u bekend in de oren klinkt en dat u ten minste één daarvan herkent en erkent als een doorn in uw vlees.

Leven door de genade van God

Wanneer we zeggen dat Jezus onze zonden heeft weggenomen, dan bedoelen wij daarmee dat de Zonde geen macht meer over ons heeft, dat wij er niet aan hoeven toe te geven of dat wij niet langer slaaf zijn van de Zonde. Christus heeft door zijn dood ons verlost van de Dood die eeuwig duren zou en de Zonde die ons tot slaaf maakt. Hij heeft ons voorgeleefd hoe wij de Zonde kunnen overwinnen.

De individuele hoofdzonden

Trots
Trots of wel hoogmoed komt als eerste in de lijst van zonden. Het is de oerzonde van Adam en Eva die hun eigen wil boven de wil van God plaatsten. Onze eigen wil doordrukken ten koste van alles en iedereen is een zonde die al bij kleine kinderen voorkomt en ons tot onze laatste snik nog in zijn greep heeft. Alle zeven zonden hebben te maken met de vervorming van iets positiefs in de mens. Het is goed als we trots zijn op onszelf en weten wat wij willen. Het wordt pas een zonde wanneer het overdreven, onredelijk of buitensporig wordt. De synoniemen van trots bekrachtigen het idee van overmaat: ijdelheid, verwaandheid, eigenwaan, laatdunkendheid, arrogantie, opschepperigheid, zelfverheerlijking en veel meer. Trots is de wortel van de andere zonden. Het is vaak gewoon domme trots dat twee mensen of twee politieke partijen niet met elkaar willen werken. Niemand wil de eerste stap zetten om een ruzie bij te leggen. Het tegengif voor trots is nederigheid of eenvoud. Wat een zegen is het niet als je als priester, dominee, pandit, mulvi, bisschop, directeur, minister of president eenvoudig kan blijven. Maar uit de praktijk blijkt dat het niet eenvoudig is eenvoudig te blijven.

Afgunst
De afgunstige heeft verdriet om het geluk, succes, positie, prestaties of cadeaus van een ander. De afgunst vreet het slachtoffer van binnenuit, en vanuit deze zelfkwelling komt de kwaadwilligheid voort. Afgunst is zeer bedreven in het opmerken en wijzen naar de fouten van anderen. Wat ik niet kan bezitten zal ik afkraken of neerhalen. Afgunst wekt venijn en wrok. Afgunst is een hardnekkige zonde binnen gezinnen, bedrijven, universiteiten, en vooral in de politiek. Elkaar niets gunnen maakt dat het leven erg onplezierig kan worden, vooral voor de afgunstige zelf. De afgunstige kan zichzelf genezen wanneer hij zich niet richt op de zegeningen van anderen maar op zijn eigen zegeningen.

Woede
Tegenwoordig is ons leven overmatig vervuld van woede. Praatprogramma’s op de radio zijn er vol van: scheldpartijen, grofheid en beledigende taal. Er zit woede in de epidemie van huiselijk geweld (ruim 70% van onze kinderen ervaart huiselijk geweld). Er zit woede in onze politici op het podium, maar ook in de assemblee. Er zit woede in de autobestuurder die jou roekeloos de pas afsnijdt en je met een blik in ogen uitdaagt om te protesteren. De dodelijke eigenschap in woede is wederom een vervorming van iets positief. Woede is nodig om onrecht en de onrechtvaardige agressie van een ander tegen te gaan. We mogen boos worden maar we mogen de boosheid niet de overhand laten nemen. Driftbuien en woede-uitbarstingen lijken wel aan de orde van de dag. Iedereen vindt dat zij gerechtigd zijn om hun boosheid op de meest rauwe manier te uiten. In onze boosheid slaan we altijd harder dan normaal en zijn onze beledigingen giftiger dan ooit. Psychologen verdienen een aardige duit met anger management. Laat de zon niet ondergaan over uw boosheid anders wordt het haat en als we het langer volhouden wordt het wrok. Het tegengif voor woede is zachtmoedigheid. Dat is de moed om zacht te zijn in een keiharde wereld.

Inertie
Misschien zegt het woord inertie u niets maar hopelijk de synoniemen wel: luiheid, laksheid, traagheid of vadsigheid. Inertie is een kwelling. Het is wel eens beschreven als mismoedigheid van geest, of een benauwend verdriet dat zo zwaar op je weegt dat er geen enkel verlangen is om enige deugd uit te voeren. Men werkt zonder enige bezieling of hartstocht. Er is weinig motivatie om iets te presteren en uiteindelijk leidt het tot verveling. Ik vrees dat een behoorlijk deel van ons volk geplaagd wordt door deze zonde en vooral ambtenaren zouden van deze zonde bevrijd moeten worden. Inertie uit zich in gemurmel, klagen, vitten, mopperen en ophef maken. Het tegengif voor inertie is naastenliefde of de onbaatzuchtige dienstbaarheid voor anderen.

Hebzucht
Hier is duidelijk dat bezit op zich goed is. De zonde is een vervorming van dit positieve. Hebzucht is niet de liefde voor bezittingen maar de liefde voor het hebben. Het is de bekende streylibi in onze samenleving. Hij heeft een Lexus dus moet ik een Mercedes-Benz hebben. De klassieke illustratie van hebzucht is de vrek die achter gesloten deuren zijn gouden munten zit te tellen. De reclame speelt in op de drang in de mens om te hebben. We moeten daarom allemaal het nieuwste van het nieuwste hebben. Ik kan hier maar kort zijn en verwijzen naar de grondpolitiek in ons land van de afgelopen 40 jaren. Suriname is vrijwel helemaal verdeeld aan mensen die steeds maar meer grond willen hebben en er niets mee doen. Hebzucht maakt de mens eenzaam en ongevoelig voor de ander. Vrijgevigheid is het tegengif. Wees royaal in het geven. Geven maakt gelukkig.

Gulzigheid
Gulzigen laten zich nooit het eten smaken, ze verslinden het. Het is preoccupatie met eten. Het zijn mensen die niet eten om te leven maar leven om te eten. Maar niet alleen mensen die veel eten, ook mensen die overdreven op hun dieet letten. Ze worden voortdurend in beslag genomen door het eten. Voedsel is nodig en goed voor de mens en als we dat goed doen is het een bron van gezelligheid en ontspanning. Samen eten maakt ons tot een hecht gezin. De huidige stress van ons leven maakt dat wij gulziger met ons voedsel omgaan en te weinig aandacht hebben voor mensen. Een gulzigaard mag je nooit met geld vertrouwen. Dat geld is binnen de kortste keren verdampt. Gulzigheid kan met de deugd van matigheid en soberheid overwonnen worden.

Wellust
Wederom is seksualiteit iets wat goed is voor de mens. De zonde ligt in de vervorming ervan. De zonde van wellust ligt vooral in de opzettelijke scheiding van de seksuele handeling van aandacht voor de persoon. De een gebruikt de ander als een ding om plezier te hebben. De ander wordt een object in plaats van een subject. Hoe vernietigend deze zonde is, blijkt uit de vele kortstondige relaties die veel verdriet veroorzaken. Hoe walgelijk het is blijkt uit de manifestatie op het Onafhankelijkheidsplein waartegen de IRIS moest protesteren. De wereld is verziekt met deze zonde. Dit blijkt uit het feit dat pornografie na de illegale wapenhandel de meest winstgevende industrie is. De genezing hiervan is het opnieuw ontdekken van de waardigheid van iedere mens waar intimiteit en tederheid een plaats hebben.

Graag had ik wat langer stil willen staan bij deze zonden. Maar ik hoop dat wij eerlijk genoeg zijn om toe te geven dat wij allemaal worstelen met deze zonden: trots, afgunst, woede, inertie, hebzucht, gulzigheid, wellust. Natuurlijk zijn er meerdere zonden. Het getal zeven is symbolisch bedoeld maar deze zeven zonden kunnen met een hoofdletter geschreven worden. Ze zijn de wortel voor de vertakkingen of geven aanleiding tot onder andere de volgende zonden: wreedheid, onverschilligheid, kruiperigheid, hypocrisie, bekrompenheid, onverdraagzaamheid, leugenachtigheid, opportunisme, agressie, fantasieloosheid en blinde volgzaamheid. Deze zonden vallen echter mee in vergelijking met de collectieve zonden die in de volgende aflevering aan de orde komen in Omhoog.