Achtergrond van de eerste lezing (Jesaja 60: 1-6)
Rond 540 v.Chr. verslaan de Perzen de Babyloniërsen worden de nieuwe grootmacht in het Midden-Oosten. Zij staan de Joodse ballingen toe om weer terug te keren naar Israël en een nieuwe tempel voor Jahweh te bouwen in Jeruzalem. Na een enthousiast begin, blijken echter na enkele jaren dat er toch weer spanningen zijn gegroeid en dat er toch velen zijn die niet leven naar de idealen en waarden van Gods wet. Een profeet staat op die oproept tot bekering, maar hij benadrukt daarin de hoop: niet de menselijke tekorten hebben het laatste woord, maar de kracht van Gods verlossende liefde. Hij drukt dat uit in pakkende beeldspraak zoals opstaan, zien dat de glorie van God over Zijn volk opgaat, en dat God vele volkeren en mensen samenbrengt in een messiaanse vreugde. Met de geboorte van Gods Zoon te Bethlehem begint de vervulling van deze profetie.
Eerste lezing: Jesaja: 60 1-6
Sta op, laat het licht u beschijnen, Jeruzalem, want de Zon gaat over u op en de glorie van de Heer begint over u te schijnen. Want zie: duisternis bedekt de aarde, het donker de volkeren maar over u gaat de Heer op en zijn glorie is boven u verschenen. Volkeren komen af op uw licht, koningen op de luister van uw dageraad. Sla uw ogen op en zie om u heen: van overal stromen ze naar u toe, uw zonen komen van verre, uw dochters draagt men op de arm. Bij het zien hiervan zult gij met blijdschap worden vervuld en uw hart zal bonzen en wijd worden van vreugde. Want de schatten der zee gaan over in uw bezit, de rijkdommen der volkeren worden aan u afgedragen. Een zee van kamelen bedekt u, jonge kamelen van Midjan en Efa. Alle bewoners van Sjeba trekken naar u toe; ze voeren goud en wierook aan en verkondigen luide de roem van de Heer.
Tussenzang: Psalm 72
Refrein: ALLE VOLKEN DER AARDE HULDIGEN U, HEER.
1. Mijn God, verleen de koning Uw wijsheid,
de koningszoon Uw rechtvaardigheid.
Rechtvaardigheid zal in zijn dagen ontbloeien
en welvaart alom tot het einde der maanden.
2. Regeren zal hij van zee tot zee,
vanaf de rivier tot de grens van de aarde.
Vorsten van Tarsis, van verre kusten,
zenden geschenken.
3. Arabische heersers en Etiopen
betalen Hem accijns:
Hem huldigen alle vorsten der aarde
en alle volken dienen Hem.
4. De arme die steun vraagt zal Hij bevrijden,
de ongelukkige zonder hulp.
Hij zal zich ontfermen over misdeelden,
de zwakken schenkt Hij weer levensmoed.
Achtergrond van de tweede lezing (Efesiërs 3: 2-3. 5-6)
Ook in de brief van Paulus aan de Efesiërs horen we, net als in de profetie van Jesaja 60 in de eerste lezing en in psalm 72 die we daarna hoorden, dat God volkeren in Christus samenbrengt om vrede en een hernieuwde schepping tot stand te brengen. De volkeren zijn in Christus geen vreemdelingen of buitenstaanders meer, maar huisgenoten van God. Heel sterk benadrukt het Woord hier hoezeer voor God alle volkeren, naties en culturen meedoen en tezamen delen in de belofte van het evangelie.
Tweede lezing: Efesiërs 3: 2-3. 5-6
Broeders en zusters, Gij hebt toch vernomen hoe zich de genade Gods heeft verwezenlijkt die mij met het oog op u gegeven is; door openbaring is mij de kennis van het geheim meegedeeld, zoals ik het reeds in het kort heb beschreven. Nooit is het onder vroegere geslachten aan de kinderen der mensen bekend gemaakt, zoals het nu door de Geest is geopenbaard aan zijn heilige apostelen en profeten: dat de heidenen in Christus Jezus medeërfgenamen zijn, medeleden en mededeelgenoten van de belofte door middel van het evangelie.
Achtergrond van de evangelielezing: (Matteüs 2: 1-12)
De evangelist Matteüs richt zich in de eerste twee hoofdstukken van zijn evangelie vooral op de vraag wie er mee zullen doen met alles wat God in en door Zijn Zoon aan het doen is. Eerst was er Jozef, die door geloof te schenken aan de woorden van de droom, deel wordt van Jezus’ komst en Hem de naam Jezus geeft: “God redt”. Daarna zijn er de wijzen uit het oosten, waarin de evangelist met verwijzingen naar teksten uit het Oude Testament, zoals Jesaja 60 en psalm 72, laat zien hoezeer Christus gekomen is als een Redder voor alle volkeren en hoe met Zijn geboorte het licht van Gods genade over alle naties opgaat en allen uitnodigt tot geloof.
Evangelie: Matteüs 2: 1-12
Toen Jezus te Betlehem in Juda geboren was, ten tijde van koning Herodes, kwamen er te Jeruzalem Wijzen uit het oosten en vroegen: “Waar is de pasgeboren koning der Joden? Want wij hebben zijn ster in het oosten gezien en zijn gekomen om Hem onze hulde te brengen.” Toen koning Herodes dit hoorde werd hij verontrust en heel Jeruzalem met hem. Hij riep alle hogepriesters en schriftgeleerden van het volk bijeen en legde hun de vraag voor waar de Christus moest geboren worden. Zij antwoordden hem: “Te Betlehem in Juda. Zo immers staat er geschreven bij de profeet: En gij Betlehem, landstreek van Juda, gij zijt volstrekt niet de geringste onder de leiders van Juda, want uit u zal een leidsman te voorschijn treden, die herder zal zijn over mijn volk Israël.” Toen ontbood Herodes in het geheim de Wijzen en hij vroeg hun nauwkeurig naar de tijd waarop de ster verschenen was. Daarop zond hij hen naar Betlehem met de opdracht: “Gaat een zorgvuldig onderzoek instellen naar het Kind, en wanneer gij het gevonden hebt, bericht het mij dan opdat ook ik het hulde kan gaan brengen.” Na de koning aanhoord te hebben vertrokken zij. En zie, de ster die zij in het oosten gezien hadden, ging voor hen uit totdat ze boven de plaats waar het Kind zich bevond stil bleef staan. Op het zien van de ster werden zij vervuld van overgrote vreugde. Zij gingen het huis binnen, zagen er het Kind met zijn moeder Maria en op hun knieën neervallend betuigden zij het hun hulde. Zij haalden hun schatten te voorschijn en boden het geschenken aan: goud, wierook en mirre. En in een droom van Godswege gewaarschuwd niet meer naar Herodes terug te keren, vertrokken zij langs een andere weg naar hun land.
Overweging:
Lieve vrienden,
Wat zal dit nieuwe jaar 2022 ons brengen? Wat zal het ons brengen als individuele persoon, als gezin, als wereldsamenleving? Het afgelopen jaar 2021 heeft wereldwijd enorme spanningen gekend door corona: demonstraties en intense discussies en onenigheid over het vaccineren, over de maatregelen, over lockdowns, schoolsluitingen, economische stress met werkloosheid, verlies van inkomsten door gesloten bedrijven voor velen en nog heel veel meer problemen wereldwijd. Een moeilijk jaar was het, dat al gelijk begon met de bizarre bestorming van het Capitool in America als ultieme uiting van een gigantische polarisatie in de Amerikaanse samenleving, vooral rond de persoon van Donald Trump die steeds maar weigerde de uitslagen van de verkiezingen te erkennen en het land bijna in een burgeroorlog trok door de wijze hoe hij zijn achterban meesleepte in felle controverse, wantrouwen, beschuldigingen en aggressie. Deze zelfde emoties speelden dit jaar op allerlei plekken in de wereld, zoals bij de oorlogen die er woedden in Yemen, Afganistan en delen van Afrika, maar ook bijvoorbeeld bij de felle demostraties en rellen rond standbeelden van personen uit het verleden die voor een deel van de bevolking helden waren maar voor een ander deel beschuldigd werden onderdeel te zijn geweest van koloniaal of rassistisch geweld in het verleden.
Dit moeilijke jaar 2021 maakte duidelijk hoezeer eenheid, vrede en luisteren naar anderen of groepen met andere meningen of belangen, absoluut niet vanzelfsprekend zijn. Integendeel, wat er wereldwijd allemaal voorbij is gekomen dit afgelopen, maakte duidelijk dat er veel meer broeit onder de oppervlakte dan we ons vaak realizeren en dat er dit jaar moeilijke zaken naar boven zijn gekomen die er allang waren maar nu in heftigheid zichtbaar werden.
Dit feest van Driekoningen is daarom heel belangrijk en heeft een hele actuele boodschap voor de wereld. In de eerste eeuwen van de Kerk, zijn er rond dit geliefde feest vele vrome legenden ontstaan. Zo zouden de wijzen uit het Oosten, zoals ze in het evangelie van Matteüs genoemd worden, drie koningen zijn: Caspar, Melchior en Baltasar genaamd. Ze werden afgebeeld met drie huidskleuren, overeenkomstig de drie continenten die de gelovigen in die tijd kenden: Afrika, Europa en Azië.
Deze legenden geven aan dat vele gelovigen aanvoelden dat niets zomaar gebeurt, maar dat God in alle verborgenheid de zaken zo geleid heeft, dat deze wijzen uit het Oosten gezien kunnen worden als vertegenwoordigers van de volkeren, die allemaal, zonder uitzondering, geroepen zijn tot verlossing en tot een goede toekomst van leven, rechtvaardigheid en hoop. De Kerk voelde aan dat bij alles wat God doet in Christus, iedereen erbij hoort, dat alle volkeren voor God belangrijk en geliefd zijn, en dat er dus een belangrijke boodschap verscholen ligt in dit bijzondere gebeuren van de zoektocht van de wijzen uit het Oosten.
Vele geleerden van nu menen dat de wijzen in feite kwamen uit het huidige Iran, het vroegere Perzië, waar in de toenmalige culturen van de Babyloniërs en omringende volkeren, astronomie en astologie heel belangrijk waren. Zij bestudeerden de nachtelijke sterrenhemel om daarin tekenen te zoeken voor het leven hier op aarde. Deze wijzen hadden een opmerkelijke nieuwe ster aan de hemel gezien en namen aan dat het een teken moest zijn van de geboorte van een nieuwe koning die instrument zal zijn van de goden. Duidelijk hebben de wijzen te horen gekregen over de verwachting die onder de Joden leefde van een komende Messias, die als een bijzonder instrument in Gods hand, alles nieuw zou maken, die Gods heerschappij zou verwezenlijken, waardoor er een hiernieuwde schepping zou komen waar er vrede en gerechtigheid zal zijn. De wijzen moeten gehoord hebben over die heilige profetieën bij de Joden dat de Messias een Licht voor alle volkeren zal zijn, omdat bij God niemand uitgesloten is. De bijbelse teksten spreken namelijk over God als Degene die steeds weer in hele moeilijke tijden nieuwe hoop bracht en Hebreeuwse slaven van weleer met machtige wonderen had bevrijd van slavernij en menselijke onderdrukking. En zo zou de komende Messias een koning der Joden zijn, maar dan heel bijzonder een koning die voor alle volkeren Gods instrument zou zijn voor een wereld van goedheid en oprechtheid, vooral voor de kleinen en armen. Een profetie van Jesaja spreekt over Hem als Vredevorst, dus een instrument voor een toekomst van vrede, waar er geen verdeeldheid, uitbuiting of geweld meer zal zijn onder de volkeren.
Het is de grote verdienste van de wijzen geweest dat zij concreet op reis zijn gegaan, ook al betekende dat voor hen grote kosten en gevaren. Als wij niet concrete keuzen nemen in het leven, dan blijven onze woorden over vrede, onderling respect, over luisteren en dialoog, slechts mooie woorden. Alleen doordat de wijzen ook echt in actie zijn gekomen, zoekend naar God en in beweging komend door de inspiratie die God door de ster in hen opwekte, zijn zij uiteindelijk in Jeruzalem terecht gekomen.
Zie het grote verschil tussen deze wijzen en de schriftgeleerden van Jeruzalem die koning Herodes had samengeroepen. Die schriftgeleerden kenden de Joodse bijbelse teksten en profetieën heel goed, maar kwamen niet in beweging. Zij durfden niets te doen tegen machtspolitiek van koning Herodes. Zij kenden de idealen wel, maar zij leefden er niet naar. De wijzen daarintegen wel! Zij voelden ook aan hoe corrupt en op zichzelf gericht de sfeer in Jerezalem was en keerden daarom later niet meer naar Herodes en zijn schriftgeleerden terug, maar gingen via een andere weg naar hun land terug.
Zo stelt God ons allen voor die keuze: zullen wij ons in dit nieuwe jaar 2022 inzetten voor Zijn ideaal van een samenleving, een werkkring, een politiek klimaat, een familiekring waarin respect en luisteren naar elkaar wezenlijk is, net als het kiezen voor wat vrede, eenheid in verscheidenheid en waardigheid bevordert? Zullen wij ons laten raken door de eenzaamheid van concrete personen in onze omgeving? Zullen wij ons laten raken door de sociale problematieken die het leven van concrete mensen bepalen? Zullen wij ons inzetten om ook in onze kleine kring waar wij leven en werken, de krachten van discriminatie en wantrouwen te helpen doorbreken? Zullen wij de boodschap ter harte nemen die uitgaat van dit feest: alle volkeren horen erbij, allen zijn uitgenodigd tot Christus, die het Licht is voor alle mensen? Zullen wij de ster van ons geloof de ruimte geven ons uit te dagen om nieuwe wegen te gaan?
Ik wens u allen een gezegend, een creatief en inspirerend 2022 toe. Laat de ster van het geloof u maar leiden op nieuwe wegen en u zult merken hoe grensverleggend God is in Zijn liefde en hoe krachtig Hij is in Zijn barmhartigheid. Dat Hij over ons allen mag waken en ons mag kneden tot een fijne, bewogen geloofsgemeenschap. Amen.
Categorieën:geloof en leven, Overwegingen
OMHOOG 
Geef een reactie