Wielfred Tjin A Tam –

Innerlijke rust
Met ruim 25 deelnemers, waaronder enkele broeders en zusters van de Evangelische Broedergemeente Suriname, gingen wij op zaterdag 30 oktober jl. op bedevaart naar Batavia. Het is een mooie, vlotte en goede bedevaart geweest met prachtig weer. Iedereen in dit gezelschap besefte dat het niet om een uitstap ging even buiten Paramaribo. In alle rust overwogen wij – tijdens bus- en bootreis, bidden, zingen, de kruisweg- en eucharistieviering – de missie van Petrus Donders in ons land (45 jaar in ons land waarvan 27 jaar op Batavia) enige in het bijzonder op Batavia. Het is ook een welkome gelegenheid om het geheel te plaatsen in onze huidige, eigen realiteit: de coronapandemie en de crises waarmee land en volk worden geconfronteerd. Vanaf maart 2020 noteren wij ruim 1.200 (twaalfhonderd) overledenen aan COVID-19 en nagenoeg 50.000 (vijftigduizend) besmettingen.

Wens vervuld na 40 jaar
Bij deze bedevaart hadden wij ook een bijzonderheid: mevrouw Sjaane, EBG-er, had een hoofddoek (angisa) meegenomen die bedrukt was ter gelegenheid van de zaligverklaring van Petrus Donders op 23 mei 1982. Zij had dit doek toen als verjaardagscadeau gehad van een bewoonster van de Esther Stichting. Haar jaardag: 23 mei (de dag van de zaligverklaring)! Haar grootste wens was ooit eens Batavia te bezoeken. Het geschiedde zo. Toeval? Pater Noordermeer, onze bedevaartpater, zegt altijd: ‘Men zegt dat toeval niet bestaat. Maar toeval is het woord dat God gebruikt als Hij onbekend wil blijven’.
Dit hoofddoek hebben wij dan ook bij het altaar geplaatst als aanvullende, passende versiering bij de eucharistieviering.

Een vlek op de rug
Pater Noordermeer refereerde in zijn preek naar de historische roman Een vlek op de rug geschreven door Johan van de Walle. Op een boeiende wijze vertelde pater over de drie momenten waarop de hoofdfiguur in het boek, Achille van der Maas, een klein boers mannetje gekleed in zwarte toog ontmoette. In dit mannetje herkennen wij zonder meer onze zalige Petrus Donders. Achille ontmoette deze priester voor de eerste keer in de eerste week van zijn aankomst in Suriname, het jaar 1842. Toen hij ’s nachts van een feestje naar huis wilde gaan, verdwaalde hij, maar pater Donders bracht hem waar hij moest zijn, het huis van de familie Konings.
Drie jaren later verwelkomde Achille, nu als directeur van de grote plantage Rust en Vrede gelegen aan de Commewijnerivier, de kleine priester. Bij deze tweede ontmoeting verbaasde Achille zich over de soberheid en de ascese van pater. Het weigeren door pater van zijn zo goed voorbereide avondmaal met heerlijk gebraden wild en de wijnen irriteerde hem hogelijk. Pater zei: ‘Geeft u mij maar cassave met drey-fisi en een glas regenwater. Dan ben ik al tevreden’. Achille raakte erg geïrriteerd over deze houding en verbood pater daarom om aan de christelijke slaven de Blijde Boodschap te verkondigen.

Twee goede oud-bekenden
De derde keer was op Batavia. Bij 1 van zijn reizen in 1863 voer Achille, als de nieuwe hoofdadministrateur van de kolonie, op de Coppenamerivier om de plantages te bezoeken en in kaart te brengen. Bij voorbaat werd hem gezegd dat ze Batavia in een wijde boog moesten mijden vanwege de zeer bittere bijsmaak van een besmettelijkheid die zijn weerga niet kende. En juist dáár boorde een gevaarlijk uitstekende boomstam een groot gat in de boot van Achille. Paniek! Water stroomde in grote hoeveelheden naar binnen en Achille hoosde alsof zijn leven ervan afhing. Men moest richting steiger van Batavia gaan. Achillle verhaalde: ‘En toen naderde rustig lopend, hier en daar de mensen begroetend, de pater. Hoe misselijk dan ook, door mijn betraande ogen en net boven mijn zakdoek uit die ik voor mijn neus hield, zag ik datzelfde patertje dat ik in de eerste week van mijn verblijf in Paramaribo ontmoette; later op mijn plantage Rust en Vrede, datzelfde patertje zag ik weer hier op deze grond van Batavia. Hij stapte binnen en herkende mij ook direct en groette mij allerhartelijkst alsof het de gewoonste zaak ter wereld was dat blanke mensen zoals wij bezoek brachten aan melaatsengrond. Hij groette mij als twee goede oud-bekenden’.

Mi gudu, ie sab’ suma dya?
Om te verduidelijken dat wij katholieken geen foto’s, geen beelden aanbidden zoals wordt beweerd, vertelde pater een ware gebeurtenis die hij heeft meegemaakt in de jaren van zijn pastoorschap in de Onze-Lieve-Vrouwe van Fatimakerk aan de Calcuttastraat in Abra Broki in de 70-er jaren.
‘Een toegewijd echtpaar hielp mij jaren met het kosterwerk in de Fatimakerk. Ik kon op ze rekenen, anytime. Om een of andere reden haakten zij af en we hadden geen contact meer. Tot het moment waarop de echtgenoot overleed. Ik voelde mij geroepen om voor deze trouwe ex-medewerker de uitvaartdienst te doen. Op de eerste verjaardag van zijn overlijden bracht ik de weduwe een bezoek; zij was erg verrast dat ik de dag van overlijden van haar man niet was vergeten. Het weerzien was hartelijk. Het is ook de huwelijksdag van mijn ouders, daarom is de datum mij bijgebleven. Wat mij bijzonder trof: de weduwe ging naar de foto van haar overleden man, omhelsde de foto en sprak: ‘Mi gudu, ie sab’ suma dya? Wi pater Martien; mi Gado, fa pater onthou a dey disi? Pater, grantangi’. Wij raten niet en bidden niet tot dood materiaal, maar tot de persoon die in dat materiaal is uitgebeeld. Zonder die beeltenis praten wij immers in de ruimte; een onderzoek door een psychiater is dan onvermijdelijk.

Enkele reacties – goede en kritische – van de deelnemers van de bedevaart, waarvoor onze dank:
• Mijn reactie na de bedevaart is dat ik innerlijke rust heb gevonden. Het was een wens van mij deze tocht een keer te kunnen ondernemen. Positief vond ik de inzet, het enthousiasme en de aandacht van jullie voor de gasten. Goede opzet van de dagstructuur. Graag na de kruisweg even rust, stilte om dan de eucharistie te vieren. Ik zal zeker in Nederland deze bedevaart aanbevelen. Veel zegen voor jullie.
• Nogmaals bedankt voor een prachtige ervaring naar en op Batavia, ook namens mijn zus.
• Ik vond de kruisweg heel bijzonder: mooi en aangrijpend. De lunch was geweldig! Alles verliep vlot en relaxed, het was een prima dag.
• Heel mooie ervaring, deze bedevaart naar Batavia.
• Mooie en goede ervaring; maar nog veel meer doen aan onderhoud van museum en terrein.
• Ik stel voor om bij de volgende bedevaarten de deelnemers te vragen hun eigen bestek en drinkbeker (die herbruikbaar zijn) mee te nemen; dit ter verdere bescherming en behoud van onze prachtige natuur en omgeving. Er hoeft dan niet meer vuil – dan nodig is – achtergelaten te worden op Batavia.
• Door de felle zon was deze kruiswegviering vandaag ook een beetje onze eigen kruisweg. Overigens prachtige ervaringen.

OMHOOG Jaargang 65, editie 46, 14 november 2021

Categorieën:geloof en leven

Tags: Batavia, bedevaartgangers, stichting devotie petrus donders, wielfred tjin a tam