Door: Paul Tjon Kiem Sang –

“Dankbaar voor alles wat hij voor ons en voor velen heeft betekend delen wij u mede dat na een welbesteed leven van ons is heengegaan onze dierbare broer, oom, oudoom en medebroeder, pater Bas Mulder, redemptorist. Hij werd geboren te Boxmeer op 17 juli 1931 en trad toe tot de congregatie van de redemptoristen op 8 december 1952. Op 18 september 1957 werd hij te Wittem priester gewijd. Meer dan 50 jaar is Bas als missionaris in Suriname werkzaam geweest. Hij was vele jaren viceprovinciaal. In 2010 keerde hij om gezondheidsredenen definitief terug naar Nederland. Hij ging wonen in ons seniorenklooster in Woonzorgcentrum Sint Anna te Boxmeer, alwaar hij op 10 april 2020, Goede Vrijdag is overleden.”

Aldus het overlijdensbericht dat door de provinciale overste van de redemptoristen pater Jan Hafmans namens de familie en de congregatie is rondgestuurd.

Bekendheid
We kunnen met grote zekerheid zeggen dat, hoewel hij in Nederland is geboren en overleden, pater Bas Mulder – zijn eigenlijke naam is Sebastianus – veel meer bekend was in Suriname dan in Nederland. Behalve onder zijn familie, zijn medebroeders van de congregatie der redemptoristen, en misschien enigszins in de Nederlandse katholieke kerkelijke kring, was Bas Mulder voor de rest van de Nederlandse samenleving waarschijnlijk totaal onbekend. Niet zo in Suriname. Afgezien van de jongere generatie van nu die hem zich misschien niet goed of helemaal niet kan herinneren, is bijna de hele samenleving als het ware opgegroeid met pater Mulder. Hij was in de meer dan 50 jaren dat hij in ons land was, niet alleen in de kerk maar in de hele samenleving bekend als iemand die niet alleen zeer begaan was met het land en zijn volk, maar vooral als iemand die er niet voor schroomde om daar ook zeer kritische dingen over te zeggen, wat hem vaak niet in dank werd afgenomen.

Woord van de Kerk
De meeste mensen in Suriname zullen pater Mulder hebben gekend van het CCK-programma Woord van de Kerk. Jarenlang heeft hij vrijwel in zijn eentje dit programma verzorgd, waardoor het ook bijna uitsluitend met hem werd geassocieerd. Als je het had over Woord van de Kerk, dan had je het over pater Mulder, en omgekeerd. We kunnen zonder overdrijven zeggen dat door hem Woord van de Kerk misschien wel een tijdlang het populairste tv-programma was. Dat was vooral te danken aan de unieke wijze waarop hij het programma verzorgde. In tegenstelling tot de meeste andere christelijke voorgangers die op de televisie kwamen, ging pater Mulder nooit achter een tafel zitten om een hele preek te houden voor de camera. Op heel inventieve manier zette hij iedere keer weer zijn programma in elkaar en hij gebruikte daarbij zoveel als mogelijk beeldmateriaal, voorbeelden uit het dagelijkse leven die eenieder makkelijk kon begrijpen. Het was iedere keer weer na het avondjournaal op STVS een verwachtingsvol uitkijken naar wat pater Mulder deze keer zou vertellen, en hoe hij zijn verhaal zou uitpakken. Soms heel ludiek, dan weer heel ernstig: het was steeds weer een spanning om te weten hoe zijn verhaal zich zou ontknopen en wat de boodschap zou zijn die hij wilde overbrengen. En daar slaagde hij veelal iedere keer weer in. Hij bezat ook de gave om de boodschap van het evangelie – want dat was steeds zijn uitgangspunt – op een manier te brengen die iedereen raakte, christen en niet-christen, gelovige en ongelovige. Deze strategie zette hij later voort toen hij afhaakte van het CCK-programma en aan zijn eigen programma begon: Burger en Samenleving. Daar heeft hij vaker gebruikgemaakt van het medium drama (korte sketches met amateurs) om toch heel duidelijk en indringend de samenleving bewust te maken van een bepaalde waarde of norm. Hij besefte heel goed dat dit nodig was in een tijd toen vooral waarden en normen in onze samenleving steeds meer aan het vervagen waren. In die zin heeft hij zijn priesterlijke en profetische taak uitstekend gerealiseerd.

Omhoog
Een ander medium waarmee pater Mulder vooral binnen de kerk bekendheid heeft gekregen is het bisdomblad Omhoog. In juni 1984 nam hij de redactie van dit blad over van zijn confrater Jacobus Willebrands. Samen met eerst Nico Waagmeester en daarna Fred Verwaaijen heeft hij daar zijn eigen stempel op gedrukt. Omhoog werd al heel snel onder zijn leiding veel meer een blad dat niet enkel de blik in eigen huis richtte, maar steeds meer op de hele samenleving. Zijn kritische beschouwingen over de dingen van de dag zijn het meest in Omhoog tot uiting gekomen. Velen zullen zich nog de nogal controversiële rubriek Gesignaleerd herinneren, waarin niemand – m.u.v. zichzelf natuurlijk – aan zijn scherpe kritiek ontkwam. Op bepaalde momenten ging hij zelfs zo ver dat de toenmalige bisschop, Mgr. Zichem, namens het bisdom zich vaker heeft moeten verontschuldigen tegenover personen die zich ernstig gekwetst voelden door opmerkingen van pater Mulder in Gesignaleerd. Aanmaningen van Mgr. Zichem aan pater Mulder over de wijze waarop hij zich uitte in die rubriek hebben niet veel uitgehaald. Hij was vastberaden om op zijn eigen manier daarmee door te gaan.

Sport
In de Surinaamse sportwereld heeft pater Mulder zich ook niet onverdienstelijk gemaakt. Er zijn velen die door hem geïnspireerd zijn geworden in de tijd toen het Patronaat nog een bloeiende jeugdclub was in Paramaribo. Het Patronaat startte op 12 november 1911 als het R.K. Jongelingenpatronaat St. Aloysius o.l.v. pater H. Ruyter. Het bood gelegenheid tot ontwikkeling en ontspanning, en wilde jongelingen voorbereiden en klaarmaken voor de H. Familie van de mannen. De bouw van het patronaatsgebouw werd gefinancierd door de paters redemptoristen in Nederland en door Mgr. J.C. Meeuwissen. Op 7 april 1958 startte het Patronaat met een eigen basketbalclub en het zal ons niet verbazen als pater Mulder daarna de stuwende motor erachter is geweest, toen hij iets meer dan een jaar later (op 14 september 1959) in Suriname arriveerde. Behalve basketbal staat het Patronaat bij velen bekend als de plek waar zij zich hebben kunnen beoefenen in de tafeltennissport. Pater Mulder nam als directeur over in 1962 en was daarmee ook de laatste directeur die het Patronaat heeft gekend, totdat het officieus werd opgeheven.

Op 31 december 1972 werd pater Mulder in ons land uitgeroepen tot ‘man van het jaar’. Dit eerbetoon ontving pater Mulder vooral vanwege zijn deelname aan de jaarlijkse marathonloop die door de straten in Paramaribo werd gehouden. Hij was een opvallende deelnemer aan dit sportevenement, omdat hij door Woord van de Kerk door vrijwel alle toeschouwers meteen werd herkend en aangemoedigd. Maar vooral viel hij op, omdat hij vanwege zijn leeftijd (hij was meerdere keren de oudste deelnemer) vastberaden bleef meedoen, en met vaste pas en het hoofd naar rechts hangend, de marathon begon en ook afrondde. Hij heeft vele jaren veelal onafgebroken hieraan meegedaan, totdat de marathon door zijn arts werd afgeraden vanwege zijn fysieke gesteldheid.

Jeugd
Pater Mulder had een passie voor jongeren, die tot nu toe ongeëvenaard is. Vrijwel vanaf zijn aankomst in ons land heeft hij een bijzondere devotie gehad voor jongeren en hun welzijn. Zijn betrokkenheid bij het Patronaat en zijn interactie met de jongeren die er kwamen, zijn hiervan voorbeelden. Daarnaast hield hij de padvinderij ook heel diep in zijn hart. In het bijzonder de Petrus Donders padvindersgroep van de kathedraal had zijn volledige toewijding. Na het vertrek van pater Clerkx als pastoor van de kathedraal nam pater Mulder het pastoorschap over en spoedig werd er een jongerenbeweging in de kathedrale parochie opgestart met de naam Kajegro.

Militaire dictatuur
De kritische opstelling van pater Mulder maakte dat hij ten tijde van de militaire dictatuur een pijnlijke angel werd voor de officieren die de macht hadden overgenomen. Meerdere keren is hij door de militaire machthebbers bedreigd geworden en het is zelfs tot een fysieke confrontatie gekomen, toen hij zich zorgen maakte over het lot van sergeant Roy Horb en zich over hem wilde ontfermen. Hij heeft daarvoor enkele rake klappen moeten incasseren, aangezien pater Mulder ook bekend was om zijn niet altijd tactvolle manier van omgaan met anderen, zelfs met de militairen. Deze ervaring heeft hem echter nimmer ervan weerhouden om kritiek te blijven leveren, integendeel werd die alleen maar verscherpt. Hij liet zich helemaal niet intimideren om in Omhoog ongezouten kritiek te leveren op het militaire bewind. Gek genoeg heeft Desi Bouterse, toentertijd bevelhebber van het Nationaal Leger, het nooit gedurfd om pater Mulder het land uit te zetten, zoals het geval is geweest met pater Noordermeer. Voor pater Mulder was het echter nooit vanwege een persoonlijk conflict met Bouterse of met wie dan ook, maar omdat hij zeer begaan was met het welzijn van het volk. Dit bleek duidelijk toen hij tot ieders verrassing (en bij sommigen ook misnoegen) het op zich had genomen om als priester voor te gaan in de uitvaart van Paul Bhagwandas, die onder het volk berucht was als de beul onder de officieren. Pater Mulder heeft er niet voor geschroomd om hem toch met kerkelijke eer te begraven.

Kathedraal
In 1986 nam pater Mulder het pastoorschap van de kathedraal over uit handen van zijn confrater pater Clerkx, die naar Nederland terugkeerde. Pater Mulder is pastoor gebleven tot aan zijn vertrek in 2010. Onder zijn pastoorschap moest de kathedraal op 22 oktober 1989 noodgedwongen gesloten worden vanwege het gevaar dat veroorzaakt werd door het steeds verder in verval geraken van het gebouw. De diensten werden daarna voortgezet in de kapel van het voormalige klooster van de zusters van Roosendaal aan de Wulfinghstraat. Zijn grootste droom was om de kathedraal gerestaureerd te krijgen, wat uiteindelijk na zijn vertrek ook werd gerealiseerd. Zijn wens om bij de heringebruikname van de kathedraal aanwezig te zijn, kon helaas niet gerealiseerd worden.

Vertrek
Pater Mulder koos ervoor om in 2010 voorgoed terug te keren naar Nederland. Zijn gezondheidstoestand had daarvoor de doorslag gegeven. Maar de tijden waren ook veranderd en pater Mulder achtte het raadzaam om voor zichzelf en voor het bisdom enige afstand te nemen en zijn missie in Suriname te beëindigen. In zijn kamer in Boxmeer was zijn hart echter nog altijd in Suriname en hij bleef alle ontwikkelingen in ons land en in onze kerk op de voet volgen. Vele gelovigen, die op vakantie in Nederland waren, brachten hem dan ook een bezoek, en zo kon hij weer even zijn hart ophalen aan de verhalen die hem verteld werden.

Pater Mulder werd op donderdag 16 april jl. begraven op de algemene begraafplaats in Sambeek, Nederland, waar hij bij zijn medebroeders te ruste werd gelegd. De uitvaartdienst vond plaats in zeer besloten kring in Boxmeer. In ons bisdom zullen wij op een later tijdstip, wanneer de omstandigheden het weer mogelijk maken, pater Mulder op bijzondere wijze gedenken.

OMHOOG Jaargang 64, editie 15, 19 april 2020

Categorieën:geloof en leven

Tags: CCK, headline, In Memoriam, pater Bas Mulder, Paul Tjon Kiem Sang, Redemptoristen, woord van de Kerk