Zijn we ready voor een ecologische bekering?

By Melvin Mackintosh on 21 februari 2019 • ( 0 )

Paul Tjon Kiem Sang –

Zowel in zijn encycliek Laudato si’ als in het voorbereidend document voor de synode van de Amazone wordt de mens opgeroepen tot een ecologische bekering. Het kan best zijn dat deze term niet goed of helemaal niet begrepen wordt. Dit is begrijpelijk. Maar het drukt in feite iets heel simpels uit: een radicale ommekeer in ons denken over de natuur, in onze houding jegens de natuur en over de relatie van de mens tot de natuur. Op deze manier uitgelegd kan het gemakkelijker begrepen worden en zou het ook eenvoudig uit te voeren moeten zijn. Niets is minder waar.

Ten eerste: een radicale ommekeer. De vraag die naar aanleiding hiervan rijst is: is de mens wel in staat tot een radicale ommekeer? Leefgewoonten die al eeuwenlang gegroeid zijn en deel uitmaken van onze hedendaagse houding zijn niet zo makkelijk om te buigen. Als wij zien hoe vele hedendaagse crises en wantoestanden in de wereld veroorzaakt zijn geworden door menselijk gedrag, dat ooit in de geschiedenis van de mensheid is voorgekomen, dan is de les duidelijk: wij leren niet uit onze fouten. De geschiedenis blijft zich herhalen. Een conclusie die wij daaruit zouden kunnen trekken is: de mens is in wezen niet in staat tot radicale verandering.

Tegenwoordig wordt van vele kanten geroepen om de bescherming van de aarde en gewaarschuwd voor de desastreuze gevolgen van de vernietiging van het milieu door de mens. Ook daar is er een herhaling van de geschiedenis. Het is niet enkel in onze tijd dat wij bezig zijn ons leefmilieu te vernietigen en de directe gevolgen daarvan ervaren. Er zijn in de geschiedenis reeds verschillende gevallen geweest waar mens en natuur de dupe werden van het onverantwoord omgaan van de mens met de aarde waarop wij leven. Toen reeds werd de conclusie getrokken dat wij niet straffeloos kunnen doorgaan met ontbossing, monocultuur, vervuiling van de lucht en de wateren, enz. En toch: het gaat maar door.

We hebben de pretentie om Suriname het groenste land ter wereld te noemen. In feite is dat niets anders dan een illusie waarmee wij onszelf voor de gek houden. Er is geen enkele kreek of goot in Paramaribo die niet vervuild of helemaal verstopt is met plastic afval. En dat geldt voor alle kreken, zowel in gegoede als in arme buurten. Op dit moment is de overheid druk bezig het laatste gedeelte van de Sommelsdijckkreek, voordat het uitmondt in de Surinamerivier, te voorzien van een keurige beschoeiing en de omgeving te verfraaien. Men is daarbij op het lumineus idee gekomen om prieeltjes aan de oever op te zetten, aan de zijde van de Palmentuin. De bedoeling is kennelijk dat mensen daar kunnen gaan verpozen en genieten van een gore, stinkende kreek met pikzwart water.

Er wordt al heel lang gewaarschuwd voor het gevaar van eilanden van plastic in de oceanen, en ook in de Caribische Zee. De beelden van vissen en vogels, die een voor een sterven als gevolg van plastic in hun magen, zijn hartverscheurend. Maar we trekken ons daar niets van aan. Het blijkt dat de mens verslaafd is aan plastic en er niet meer van af kan komen. Hoeveel plastic tasjes rollen dagelijks niet uit al die ontelbare supermarkten van Paramaribo? Niemand wil nog langer de moeite nemen om een duurzame boodschappentas naar de winkel mee te nemen. Bij elk feestje dat wij tegenwoordig organiseren – ook in de kerk!!! – wil niemand meer de moeite nemen om na afloop duurzame borden, bekers en bestek af te wassen. Nee. De verslaving aan gemakzucht is veel sterker dan het besef van behoud van het milieu. Als alle plastic of piepschuim bakjes en bekers netjes zijn opgeruimd en in de plastic vuilniszakken zijn gedaan, dan zien we het niet meer en kan het ons in feite ook niet schelen waar het terecht komt. Uit het oog, uit het besef! Verschillende pogingen in ons land om plastic te recyclen zijn op niets uitgelopen. En het idee van scheiden van afval is kennelijk nog heel ver.

Suriname heeft weinig industrieën, dus dat scheelt heel veel in de vervuiling die wij als gemeenschap produceren. Maar in plaats daarvan wordt er wel flink roofbouw gepleegd op de bossen die wij (nog) bezitten. Het is volstrekt onduidelijk of er goed zicht is op de mate waarop er (legaal en illegaal) aan houtkap wordt gedaan, wie dat doen en waar het hout allemaal naar toe gaat. De onverantwoorde wijze waarop nog steeds aan goudwinning wordt gedaan lijkt bijna onmogelijk te stuiten. Het is allemaal gehuld in een waas van corruptie, vriendjespolitiek, omkoping, etc. waarbij ambtenaren en overheidsfunctionarissen de grootste verdieners lijken te zijn, en de rest van de samenleving kijkt als het ware verlamd toe hoe dit ons land verder en verder doet afglijden.

Zijn we ready voor een ecologische bekering? Of zitten we zo gevangen in onverschilligheid, egoïsme of hebzucht dat bekering uit onze woordenschat is geschrapt en ons verlamt en immuun maakt voor elke roep tot verandering?

OMHOOG Jaargang 63, editie 05, 17 februari 2019