Week van gebed voor eenheid: Te wojo jagi…

By Melvin Mackintosh on 5 februari 2024 • ( 0 )

Door Liesbeth Cairo –

Het is rond half zeven wanneer ik bij de Morgensterkerk aan de Kerklaan arriveer. Ik ben vaak deze Hervormde kerk in Paramaribo voorbijgegaan, omdat mijn oma in het nabijgelegen bejaardenhuis heeft gewoond, maar het is de eerste keer dat ik de kerk binnenga. Deze donderdag 25 januari ga ik naar een gezamenlijke viering van de christenen van cluster West in het kader van de Week van gebed voor eenheid onder de christenen 2024.

Morgensterkerk
Bij de ingang word ik hartelijk welkom geheten door een lieve en gastvrije zuster. Ze geeft mij een beker met water en zegt: “Nog niet drinken, hoor. Het hoort bij het thema van de viering van vanavond.” Hmm… spannend, denk ik bij mezelf. Ik bedank haar en loop met de beker de kerk binnen. Het valt mij op dat de Morgensterkerk niet groot is; ik denk dat de grootte vergelijkbaar is met de St.-Clemenskerk. Helemaal voorin, in het midden, is een altaar. Een altaar is een typisch object dat niet kan ontbreken in een christelijke kerk, omdat het een belangrijke rol speelt in de liturgie, vooral voor de viering van de maaltijd van de Heer, de eucharistie. Rechts van het altaar is een orgel waaruit gedurende de dienst prachtige muziek zal klinken.

Burkina Faso
De kerkklokken worden geluid en iedereen staat op. Dominee Naomi Neslo-Claver opent de samenkomst. Ze licht ook toe waarom we allen een beker water hebben ontvangen. In Burkina Faso is de traditie dat buitenstaanders worden ontvangen met een drankje. Het drankje dat ze krijgen heet zoom koom ¹(spreek uit: zoem koem). Zoom betekent meel en koom betekent water, letterlijk vertaalt, is dat meelwater. Zoom koom is een ‘welkom in mijn huis drank’. We kennen in Suriname geen zoom koom, maar dit water is een teken van onze verbondenheid met de christenen uit Burkina Faso en een de boodschap aan ons in de kerk: we zijn welkom in dit huis van God.

Heb God lief… en je naaste als jezelf
Zorgen dat iemand zich welkom voelt, is een van de mooiste dingen die je voor haar of hem kunt doen. Aan de hand van het thema ‘Heb God lief… en je naaste als jezelf’ afgeleid uit Lucas 10,25-37 waarin Jezus de parabel vertelt over de barmhartige Samaritaan, maakt dominee Daniëlle Dokman duidelijk dat we vaak te kort schieten in naastenliefde. We zijn eerder bezig met schijnheiligheid dan dat we oog hebben voor onze zuster of broeder in nood. De-gelukkig-ben-ik-niet-in-die-situatie mentaliteit maakt dat we veroordelend praten en (geestelijke) wonden alleen maar erger maken. Met haar toestemming is de preek, die hierna volgt, overgenomen.

Heer, help ons de wonden te zien en hoop te geven
“En hij ging naar hem toe, verbond zijn wonden, goot er olie en wijn op; en hij zette hem op zijn eigen rijdier, bracht hem naar een herberg en verzorgde hem. (Lucas 10 vers 34)

Toen ik nog op school zat, hadden mijn familieleden een gezegde, die op de een of andere manier altijd opkwam in gesprekken over de school. Een heel korte dialoog en het ging zo: ‘’Dani, hoe gaat het op school?’’ ‘’Goed.’’ ‘’Goed nôh?’’ ‘’Te wojo jagi, un sa si suma ser’ moro furu.’’ Daarmee wilden ze me aangeven dat ik mag zeggen dat het goed gaat, maar het eindresultaat zal bewijzen of het al die tijd werkelijk goed ging.

Zo is het ook in ons christelijk leven. Het is een ding om te weten en zeggen wat goed is, maar een heel ander ding om het daadwerkelijk te doen. Een heleboel christenen weten wat goed is; sommigen kennen de Bijbel zelfs van kaft tot kaft. Maar wanneer we het in de praktijk moeten zetten, slaan sommigen zo niet de meesten van ons een blunder. Want iets zeggen en iets doen zijn twee verschillende dingen en te wojo jagi, is het soms alleen gepraat en geen handeling.

In het evangelie naar Lucas komen wij een gelovige tegen die weet wat goed is. Hij kent de wet en is een wetgeleerde. Hij kent het juiste antwoord op de vraag die hij stelt. We kennen zulke mensen die vragen stellen en al een antwoord hebben. Ze zijn daar niet om te leren, maar om zich te bewijzen. Ze willen bewijzen dat ze het weten of zelfs dat ze meer weten, terwijl het uiteindelijk niet alleen over weten gaat.

Zelfs de vraag die hij (red. de wetgeleerde) stelt, nadat hij het juiste antwoord gaf: ‘’Wie is mijn naaste?’’ is nog steeds gestoeld op het weten. Hij doet een mentale oefening. Wie kan ik categoriseren als iemand, die de liefde die ik voor mezelf heb, verdient?

Aan het einde (red. van de parabel) is Jezus’ vraag: ‘’Wie is een naaste geweest?’’ Wie heeft handelingen gepleegd of acties ondernomen volgens de titel of benaming van een naaste? Wie heeft conform gehandeld? Dat is praktijk. De wetgeleerde was daar om over de liefde te filosoferen terwijl Jezus hier is om de liefde te realiseren. Don’t get me wrong, er is een tijd en plaats om over de liefde te filosoferen; wat het is en wat het niet is. Maar als we eerlijk zijn met elkaar heeft onze wereld meer mensen nodig die de liefde willen realiseren. In praktijk omzetten!

Vandaag leert Lucas ons hoe dit te doen. Hoe kan ik van mijn naaste houden als van mezelf? De barmhartige Samaritaan leert ons: ga dichterbij, help wonden genezen en leid naar een herberg. Allereerst leert Christus ons dat we dichterbij moeten komen. De tekst zegt: ‘’En hij ging naar hem toe.’’ In een wereld waar alles graag op afstand gedaan wordt (met covid is dat nog erger geworden), is het makkelijk om duizenden vrienden online te hebben maar nabij niet eens een. In onze tijd van Facebook, Instagram, YouTube gaan we soms wel dichtbij maar met een camera tussen ons. Hebben jullie ooit van die video’s gezien waar schoolkinderen vechten. Ik denk soms bij mezelf: “Wie filmt dit? Kan je die telefoon niet aan een kant zetten en helpen of hulp zoeken?” Het eerste wat wij als mens vaak doen is die telefoon tevoorschijn halen en vastleggen om ook de eersten te zijn om het te delen. But what about de persoon die daar ligt? Dichterbij komen, betekent dat het je aantrekt wat er met de persoon gebeurt of is gebeurd. Niet voor nieuws om het te delen of roddelpraat, maar omdat de persoon een mens is als ons. Dichterbij komen, betekent dat je nagaat wat er gedaan kan worden om de persoon te helpen. Ga dichterbij, maar niet met je camera.

Ten tweede leert Christus ons dat we wonden moeten helpen genezen. De tekst geeft aan: ‘’hij verbond zijn wonden, goot er olie en wijn op.’’ Een tijdje geleden keek ik naar een video over iemand die sprak over haar ervaringen in de kerk. En ze deed een uitspraak die me aan het denken zette. Ze zei: Christenen zijn de enige legermacht die hun gewonde soldaten op het slagveld achterlaten om door anderen geslacht te worden. Alhoewel ik christenen niet als een legermacht zie, denk ik dat ze toch een valide punt heeft. Soms zijn we geneigd anderen die terugvallen in het geloof achter te laten of zelfs een trap na te geven in plaats van even een belletje te geven om te vragen: ‘’Zuster/broeder, ik heb u vandaag gemist of lang niet gezien, is alles oké?’’ Nee, we gaan gewoon door alsof er niets aan de hand is.

Weet Jezus niet dat zout goed werkt om wonden te helen? Natuurlijk! Toch vraagt Jezus ons om wijn op de wonden te zetten. Wijn desinfecteert de wond, olie helpt het genezen en het verband houdt alles samen. Natuurlijk doet wijn ook pijn, maar zout blijft branden ook nadat je olie erop zet. Soms maken we de wonden van onze zuster/broeder erger met onze roddelpraat. Voor het geval u het nog niet wist, op de een of andere manier komen mensen toch te horen wat je gezegd hebt en dat is als zout in een wond. Je loopt opnieuw trauma op, nu door de manier waarop men is omgegaan met je pijn. Soms zijn de wonden al overgegaan, maar wij zijn niet genezen. Er is wrok of vrees blijven hangen en die verhindert ons om verder te gaan. Uiteindelijk, te wojo jagi gaat het erom dat wij deel zijn van het helingsproces en geen virus tegen de genezing van een ander. Help de wonden van jouw naasten genezen.

Ten derde lezen wij in de tekst dat de Samaritaan de gewonde man zette op zijn eigen rijdier, hem bracht naar een herberg en hem verzorgde. Jezus leert ons dat een naaste voor een ander zijn, betekent dat wij hen helpen een herberg te vinden. Een herberg is een veilige plek waar een reiziger kan rusten en een menswaardige behandeling (eten, drinken, slapen) kan krijgen om daarna de reis te vervolgen. Het is een tussenstop en geen eindbestemming, maar een cruciale plek, want zonder de tussenstop zou de persoon het misschien niet kunnen uithouden. We hebben allemaal een herberg nodig. Maar niet iedereen kan een herberg voor ander zijn en niet altijd horen wij een herberg voor een ander te zijn ook al kunnen wij dat zijn. We kunnen wel altijd proberen om ze (red. onze naaste) te verwijzen naar een herberg of ze te helpen zoeken naar één. Als gelovigen kennen wij een herberg. Een herberg, die alles voorover heeft en alles gegeven heeft voor ons, om zelfs een eeuwige herberging bij Hem te hebben. Bij Hem is geen tussenstop meer nodig, want wanneer we niet meer kunnen lopen, draagt Hij ons. Johannes 14,1-3 verzekert ons hiervan: ‘’Uw hart worde niet ontroerd; gij gelooft in God, gelooft ook in Mij. In het huis mijns Vaders zijn vele woningen – anders zou Ik het u gezegd hebben – want Ik ga heen om uw plaats te bereiden; en wanneer Ik heengegaan ben en uw plaats bereid heb, kom Ik weder en zal u tot Mij nemen, opdat ook gij zijn moogt, waar Ik ben.’’

Zusters en broeders van cluster West, ik begrijp het. Soms zijn dingen makkelijker gezegd dan gedaan. Soms willen we liever over dingen filosoferen en niet realiseren. Ma te wojo jagi, suma ie denki ser’ moro furu? De mensen die veel spraken over het goede of de mensen die het goede deden? De mensen die spraken over het geloof of de mensen die een gelovig leven leidden? De mensen die begrepen wat het betekent om hun naaste lief te hebben of de mensen die hun naaste liefde bewezen?

Dit is zo een bekende tekst uit de Bijbel dat ik weet dat u mij begrijpt en weet wat het goede is. But that’s not the point. Het punt is: zullen wij daadwerkelijk doen wat we weten dat goed is? Het is mijn gebed en verlangen dat anderen in onze samenleving ons een naaste kunnen noemen, omdat wij dichterbij ze gaan, zonder een camera tussen ons te zetten. Omdat we helpen om hun wonden te genezen en niet om ze te verergeren, en omdat wij de grootste herberg die wij kennen, Jezus de Christus, ook kunnen aanbieden. Daartoe helpe God ons. Ga heen Cluster West en doe evenzo. Amen.”

Ego opzij
De viering is ten einde en de week van gebed voor eenheid onder de christenen is voorbij, maar onze opdracht om God lief te hebben en onze naaste als onszelf, en gastvrijheid bieden aan wie we op ons pad ontmoeten, nog lang niet. Gedurende de gehele preek heb ik op het puntje van mijn stoel gezeten. De Heer wees ook mij erop dat ik soms openstaande wonden met zout desinfecteer in plaats van wijn en olie te gebruiken. Ik verlaat de Morgensterkerk en neem mij voor mijn ego aan de kant te zetten. Nog dit weekend maak ik contact met de persoon die de Heer in mijn gedachten heeft gebracht. Hoe gaat u meewerken om de eenheid onder Gods kinderen te bevorderen?