Achtergrond van de eerste lezing (Spreuken 8: 22-31)
In de eerste lezing van vandaag wordt Gods eeuwige Wijsheid gepersonifieerd. De Wijsheid is zowel God de Schepper als tegelijkertijd de Getuige en Bewerker van de schepping, zoals we dat hier lezen: “Van eeuwigheid ben ik gevormd, lang voor het begin der aarde… Voordat de bergen geplaatst werden, en voor de heuvels, werd ik geboren”. Dit verwijst naar de Zoon, die zoals de geloofsbelijdenis leert, “vóór alle tijden geboren is uit de Vader..en door Wie alles geschapen is”. Maar deze bijbelse woorden over de Wijsheid spreken ook over de Heilige Geest. Met andere woorden, deze eerste lezing voert ons binnen in het geheim van de H. Drieëenheid, de God van liefde, de Oorsprong van de schepping, God van eeuwige majesteit.

Eerste lezing: Spreuken 8: 22-31
Zo spreekt de Wijsheid van God: De Heer schiep mij voor al het bestaande, voor al wat Hij vanouds gemaakt heeft. Van eeuwigheid ben ik gevormd, lang voor het begin der aarde. Toen er nog geen oceanen waren, was ik reeds geboren, voor er bronnen waren, overstromend van water. Voordat de bergen geplaatst werden, en voor de heuvels, werd ik geboren. De aarde had Hij nog niet geschapen met haar vlakten, noch ook de kostbare grondstoffen in haar schoot. Toen Hij de hemel grondvestte was ik erbij, en toen Hij een kring trok rond de wereldzee. Toen Hij de wolken boven bevestigde, en de bronnen aanbracht in de diepte, toen Hij de zee haar grenzen wees, opdat het water zijn oevers niet te buiten zou gaan, toen Hij de fundamenten legde voor de aarde, was ik aan de zijde van de Kunstenaar, en was ik zijn troetelkind, dag voor dag, en speelde ik aldoor voor zijn aangezicht. Ik speelde over het oppervlak van zijn aarde, en het was me een genot bij de mensen te zijn.

Tussenzang: Psalm 8
REFREIN: Heer, onze Heer, hoe ontzagwekkend is uw Naam op aarde!

1. Als ik naar de hemel kijk, het kunstwerk van uw vingers, als ik maan en sterren zie, die Gij daar hebt gezet. Ach, wat is de mens dan, dat Gij naar hem omziet, ’t mensenkind, dat Gij zo voor hem zorgt?

2. Niet veel minder dan een engel hebt Gij hem geschapen, hem omkleed met schoonheid en met pracht. Heel uw schepping aan hem onderworpen, alles aan zijn voeten neergelegd.

3. Runderen en schapen overal, ook de wilde dieren op de velden. Vogels in de lucht en vissen in de zee, al wat wemelt in de oceanen.

Achtergrond van de tweede lezing (Romeinen 5: 1-5)
De brief aan de Romeinen is een belangrijk schrijven van de apostel Paulus waarin hij aan de kerkgemeenschap te Rome zijn geloofsboodschap heel zorgvuldig uitlegt. Daarbij kan dus ook het geloof in de Drieënheid niet ontbreken. Paulus laat ons in deze tekst aanvoelen hoe de Vader, Zoon en Heilige Geest gezamenlijk in eenheid werken: de Heilige Geest wekt in ons het geloof in Christus de Zoon, en brengt ons tot inzichten in de verlossende betekenis van Zijn lijden en kruis. Tegelijkertijd wekt de heilige Geest in ons een verlangen op naar de Vader en sterkt zo in ons het vertrouwen in God de Vader.

Tweede lezing: Romeinen 5: 1-5
Broeders en zusters, gerechtvaardigd door het geloof leven wij in vrede met God door Jezus Christus onze Heer. Hij is het die ons door het geloof de toegang heeft ontsloten tot die genade waarin wij staan; door Hem ook mogen wij ons beroemen op onze hoop op de heerlijkheid Gods. Meer nog, wij zijn zelfs trots op onze beproevingen, in het besef dat verdrukking leidt tot volharding, volharding tot beproefde deugd en deze weer tot hoop. En de hoop wordt niet teleurgesteld, want Gods liefde is in ons hart uitgestort door de heilige Geest die ons werd geschonken.

Achtergrond van de evangelielezing: (Johannes 16: 12-15)
Het evangelie van vandaag maakt de eenheid van de Vader, Zoon en Heilige Geest duidelijk. Zij getuigen ze van hetzelfde woord en dezelfde waarheid. Elk bevestigt het werk van de Ander. De Zoon is in de wereld gezonden door de Vader om door het geheim van het kruis de wereld te verlossen van de machten der duisternis en van de slavernij van zonde en dood. De Heilige Geest getuigt hiervan en geeft ons inzicht in de volle waarheid van de verlossing van het kruisoffer en de verrijzenis. De Zoon ontvangt alles van de Vader en de Geest ontvangt alles van de Zoon. Zo spreekt Jezus van een volmaakte eenheid van liefde.

Evangelie: Johannes 16: 12-15
In zijn afscheidsrede zei Jezus tot zijn leerlingen: “Nog veel heb Ik u te zeggen, maar gij kunt het nu nog niet dragen. Wanneer Hij echter komt, de Geest der waarheid, zal Hij u tot de volle waarheid brengen. Hij zal niet uit zichzelf spreken maar spreken al wat Hij hoort en u de komende dingen aankondigen. Hij zal Mij verheerlijken omdat Hij aan u zal verkondigen wat Hij van Mij ontvangen heeft. Daarom zei Ik dat Hij aan u zal verkondigen wat Hij van Mij ontvangen heeft. AI wat de Vader heeft is het Mijne.”

Overweging:
Het geloofspunt van de H.Drievuldigheid is een van de absolute kernpunten van ons Christelijk geloof. Voor ons, katholieken, maar ook voor alle andere Christelijke denominaties, is dit wat wij van God geloven: één God, en toch Vader, Zoon en Heilige Geest. Het is niet altijd gemakkelijk te begrijpen en als je het logisch of wiskundig zou willen benaderen, is het heel moeilijk uit te leggen aan anderen, of zelfs aan jezelf.

En toch is dit wat wij Christenen geloven als de diepste geopenbaarde waarheid: er is slechts één God, maar God bestaat in drie goddelijke personen: Vader, Zoon en Heilige Geest. Het is een mysterie van God zelf, iets waar wij uiteindelijk slechts in gelovige verwondering en eerbiedige aanbidding als gelovig mens voor kunnen staan. Dit weerklinkt zo mooi in de prefatie van dit Hoogfeest: “Vader, met uw veelgeliefde Zoon en met de heilige Geest zijt Gij één God, en onze enige Heer. Wat wij weten en geloven van U, Vader, dat weten en geloven wij ook van uw Zoon en van de heilige Geest. En wij belijden dat Gij God zijt: eeuwig, waarachtig en getrouw, Gij drie personen, even goddelijk voor ons en even groot! O heilige Drievuldigheid! Gij één van hart, één God die wij aanbidden!”

De sleutel tot het gelovig begrijpen van de goddelijke Drieëenheid ligt in het aanvoelen van het verschil tussen de twee woorden: “wezen” en “persoon”. Jouw “wezen” gaat over wat je bent en jouw “persoon” gaat over wie je bent. Dus bijvoorbeeld als iemand mij vraagt: “Wat ben jij?”, dan is mijn antwoord: “Ik ben een mens”. Dat is mijn wezen, dus wat ik ben: ik ben een mens dat kan nadenken en voelen, dat een bewustzijn heeft en een geheugen. Dat is waarover het gaat als we spreken over mijn wezen. Maar als het gaat over wat de theologie noemt: mijn persoon, dan gaat het over de vraag: “Wie ben je?”. Dan is mijn antwoord: “Ik heb Esteban Kross”.

Dus als we nadenken over het wezen van God, dan gaat het over de vraag: “wat” Hij is: en dan is het antwoord: Hij is God: één in wezen, onverdeeld en eeuwig, onveranderlijk en één. Maar God heeft zich geopenbaard als drie Personen. Daar gaat het dus over de vraag “wie” Hij is: God is Vader, Zoon en Heilige Geest.

De leer van de H. Drievuldigheid, of ook genoemd de H. Drieëenheid, wordt niet expliciet in de Bijbel uiteengezet en het woord “Drieëenheid” komt ook niet als zodanig in de Bijbel voor, maar de inhoud vinden we wel overal in het Nieuwe Testament. De vroege christenen begrepen dit steeds dieper toen ze nadachten over de openbaring die ze in geloof hadden ontvangen. Jezus had gesproken over de Vader die Hem, de Zoon, had gezonden en over de Heilige Geest die Hij zou sturen. Jezus had gezegd dat de Vader Hem alles had gegeven wat Hij heeft en dat Hij op Zijn beurt alles aan de Heilige Geest heeft gegeven wat Hij van de Vader ontvangen heeft. Hierin zien we de eenheid tussen Vader, Zoon en Heilige Geest: een eenheid van wezen maar ook een eenheid van werken.

We komen het inzicht van de H.Drieëenheid dus op heel wat plaatsen in het Nieuwe Testament tegen en ook in het Oude Testament komen we heel wat teksten tegen die we als een verborgen voorafbeelding mogen beschouwen van de H.Drieëenheid.

De evangelielezing van zonet komt uit zo’n belangrijke tekst, namelijk de afscheidsrede van Jezus aan Zijn apostelen op de laatste avond voor Zijn lijden en dood. We vinden het in de hoofdstukken 14 t/m 17 van het Johannesevangelie. Wij kunnen zelfs zeggen dat in deze afscheidsrede Jezus ons een heel belangrijke openbaring geeft van de Drievuldigheid. In deze hoofdstukken 14-17 worden de Vader, de Zoon en de Heilige Geest duidelijk als Personen aangeduid, die van elkaar onderscheiden zijn en toch één van wezen zijn.

Jezus spreekt over de Vader met beelden van een grote eenheid. Luisteren we bijvoorbeeld naar deze woorden van Jezus: “Ik ben van de Vader uitgegaan en in de wereld gekomen; weer verlaat ik de wereld en ga terug naar Mijn Vader” (16:28). Ook in Jezus’ gebed om eenheid in de Kerk, in de kring van Christengelovigen, verwijst Hij naar de eeuwige eenheid tussen Hem en de Vader, die het hoogste voorbeeld is van eenheid: “Niet voor hen alleen bid Ik, maar ook voor hen die door hun woord in Mij geloven, opdat zij allen één mogen zijn zoals Gij, Vader, in Mij en Ik in U: dat ook zij in Ons mogen zijn, opdat de wereld gelove dat Gij Mij gezonden hebt. Ik heb hun de heerlijkheid gegeven die Gij Mij geschonken hebt, opdat zij één zijn zoals Wij: Ik in hen en Gij in Mij” (17: 20-23)

Jezus spreekt in de afscheidsrede ook veel over de Heilige Geest, die Hij “de Helper” en “de Geest der waarheid” noemt. Hij onthult de banden die de Vader, de Zoon en de Heilige Geest met elkaar verenigen. Zo zegt Jezus in 15:26: “Wanneer de Helper komt, de Geest der waarheid die van de Vader uitgaat, zal Hij over Mij getuigenis afleggen”. Hier zegt Jezus dus dat de Geest van de Vader uitgaat en ons inzicht schenkt, dus getuigenis aflegt, over al wat de Zoon overeenkomstig de heilige wil van de Vader doet. Toch zegt Jezus ook dat de Vader de Geest tezamen met de Zoon en op het gebed van de Zoon zal zenden: “Als gij Mij liefhebt, zult gij Mijn geboden onderhouden. Dan zal de Vader op Mijn gebed u een andere Helper geven om voor altijd bij u te blijven: de Geest der waarheid voor wie de wereld niet ontvankelijk is, omdat zij Hem niet ziet en niet kent. Maar gij kent Hem, want Hij blijft bij u en zal in u zijn” (14: 15-17).

De Geest legt dus getuigenis af over de Zoon, dat wil zeggen dat de Geest de apostelen en ons allen die in Jezus geloven, de diepere verlossende betekenis van Jezus’ kruisdood en verrijzenis doet begrijpen en er inzicht in krijgen. En zo verzekert en belooft Jezus in verband met het mysterie van Zijn kruisdood ten aanzien van de Heilige Geest, de Helper: “Als Ik heengegaan zal zijn, zal Ik Hem tot u zenden” (Joh. 16, 7) .

Toch geeft Jezus, bij het spreken over het getuigenis dat de Heilige Geest over Hem aflegt, de apostelen een opdracht mee: “Wanneer de Helper komt, de Geest der waarheid die van de Vader uitgaat, zal Hij over Mij getuigenis afleggen. Maar ook gij moet getuigen, want vanaf het begin zijt gij bij Mij” (15:26-27). Na de verrijzenis, bij de laatste keer dat Jezus als de verrezen Heer aan de apostelen verscheen, gaf Hij de apostelen nogmaals deze opdracht mee, maar nu nog uitgebreider. En weer gaat deze opdracht om van Jezus te getuigen uit van de H.Drieëenheid, want de eenheid van de Vader, Zoon en Heilige Geest is een dynamische eenheid van liefde, een eenheid van verlossing en dus ook de bron van eeuwig leven. En zo zei Jezus voor Zijn hemelvaart in Matteüs 28: “Mij is alle macht gegeven in de hemel en op aarde. Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en leert hun te onderhouden alles wat Ik u bevolen heb”. (Matteüs 28: 18-20)

Wij allen die gezamenlijk de Kerk uitmaken, zijn dus geroepen om in de wereld een teken te zijn van eenheid, van goedheid en wederzijds respect. Ik hoef niet te zeggen dat dit heel moeilijk is voor ons, onvolmaakte mensen. We weten allemaal dat onze Christelijke geschiedenis ondanks ons Christelijk geloof, doortrokken is van oorlogen, rassendiscriminatie en verdeeldheid. Maar dat neemt niet weg, dat wij deze roeping tot eenheid serieus blijven nemen.

Jezus wilt ons duidelijk leren dat eenheid een kernaspect is van de liefde. Eenheid in verscheidenheid wordt een creatieve eenheid, iets waar mensen anders mogen zijn. Hun verschillen als man en vrouw, hun verschillen in karakter, hun verschillen in ethnische en maatschappelijk-sociale achtergronden, zullen geregeld schuren en irritaties brengen, en soms zelfs stevig doen botsen met elkaar. Maar uiteindelijk als wij blijven streven naar die eenheid in verscheidenheid, leren wij een eenheid kennen die wijs is: doortrokken van de wijsheid die alleen de Heilige Geest ons schenken kan. Een eenheid waar respect een heel belangrijke uiting van liefde is.

Dat is wat wij leren wanneer wij nadenken over de H.Drievuldigheid: de Vader, Zoon en de Heilige Geest zijn één in goddelijk wezen en toch verschillend in persoon, maar in alles één in focus, één van wil en vooral één in onderling respect. Dat is dus wat volmaakte liefde is. En dat is ons voorbeeld! Nadenken en mediteren over de wijsheid van de liefde tussen Vader, Zoon en Heilige Geest: dat zal een uitdaging worden die ons niet meer loslaat, maar ons steeds weer oproept tot innerlijke groei, tot verbetering, tot dat wat Jezus “bekering” noemt.

Laten wij daarom te midden van alle hectische drukte van ons moderne leven, ondanks onze vele bezigheden en verantwoordelijkheden, toch tijd vrijmaken voor het gebed. En dat ons gebed niet oppervlakkig zal zijn, of alleen een vragen om bijstand in onze noden en zorgen, maar dat ons gebed ook altijd een moment mag zijn van rust, van verwondering en aanbidding. Want dan kunnen wij komen tot innerlijke groei en inzicht. Daarom besluit ik deze overweging met de kern van de prefatie van dit Hoogfeest: “Vader, met uw veelgeliefde Zoon en met de heilige Geest zijt Gij één God, en onze enige Heer. En wij belijden dat Gij God zijt: eeuwig, waarachtig en getrouw, Gij drie personen, even goddelijk voor ons en even groot! O heilige Drievuldigheid! Gij één van hart, één God die wij aanbidden!” Amen.

Categorieën:geloof en leven

Tags: Esteban Kross, Overwegingen