Achtergrond van de eerste lezing (Jesaja 62: 1-5)

De profeten van het Oude Testament hebben telkens weer de samenleving van Israel opgeroepen tot zelf-reflectie. Ze hielden de mensen een spiegel voor! Ze wezen op ernstige mistanden in de maatschappij en op de oppervlakkige beleving van het geloof. Dit zegt Jesaja dan ook heel helder in de eerste lezing. Hij gebruikt hierbij een soort herhaling: “Omwille van Sion mag ik niet zwijgen, terwille van Jeruzalem mij niet stilhouden”. Dan houdt de profeet de mensen het visioen voor van hoe groot de zegeningen zullen zijn die Israel ten deel zullen vallen als ze inderdaad door zelf-reflectie en oprechte bekering weer echt gaan staan in de waarden en idealen van het verbond. Ten slotte vergelijkt de profeet het verbond tussen God en Zijn volk met een huwelijk. De Israelieten zullen God pas echt toebehoren als zij oprecht leven naar de deugden van eerlijkheid, goedheid en rechtschapenheid, zoals die verwoord zijn in de leefregels en teksten van de Tora, die God aan Israel gegeven had. Nog een laatste keer gebruikt de profeet de herhaling om zijn oproep zo krachtig mogelijk te laten weerklinken: “Zoals een jongen zijn meisje trouwt, zal Hij die u opbouwt, u trouwen. En zoals een bruidegom zich verheugt in zijn bruid zal uw God zich verheugen in u”.

Eerste lezing: Jesaja 62: 1-5

Omwille van Sion mag ik niet zwijgen, terwille van Jeruzalem mij niet stilhouden. Want als de zon zal haar gerechtigheid stralen, haar heil branden als een fakkel. De volkeren zullen uw gerechtigheid aanschouwen, alle koningen uw glorie zien en men zal u een nieuwe naam geven, een naam door de Heer bedacht. In de hand van de Heer zult gij een flonkerende kroon zijn, in de hand van uw God een koninklijke diadeem. Gij zult niet meer heten: “de Verlatene”, uw land niet meer: “Woestenij”; maar gij zult heten: “Mijn Welbehagen”, uw land: “Gehuwde”; Want in u heeft de Heer zijn behagen gesteld en uw land wordt Hem ten huwelijk gegeven. Zoals een jongen zijn meisje trouwt, zal Hij die u opbouwt, u trouwen. En zoals een bruidegom zich verheugt in zijn bruid zal uw God zich verheugen in u.

Tussenzang: Psalm 96

Refrein: Meldt aan de naties Gods wondere daden.

Zingt voor de Heer een nieuw gezang,

zingt voor de Heer, alle landen.

Zingt voor de Heer en verheerlijkt zijn Naam,

verkondigt zijn heil alle dagen.

Meldt aan de naties Gods heerlijkheid,

zijn wondere daden aan alle volken.

huldigt de Heer om zijn glorie en macht.

Huldigt de Heer om de roem van zijn Naam.

Gaat Hem aanbidden in heilig gewaad.

Beeft voor de Heer, alle mensen op aarde,

Zegt tot elkander: de Heer regeert!

De volken bestuurt Hij met billijkheid.

Achtergrond van de tweede lezing (1 Korintiërs 12: 4-11)

In de eerste brief aan de gemeente van de stad Korinte, maakt Paulus zich zorgen over een ernstige verdeeldheid die ontstaan is in deze kerkgemeenschap. Hij wilt hen oproepen tot onderlinge verdraagzaamheid en respect voor elkaar. In het gedeelte van de brief dat wij zo dadelijk zullen horen, probeert Paulus deze kerkgemeenschap tot eenheid te inspireren, door hen eraan te herinneren dat verschillende personen binnen de gemeente verschillende talenten en verschillende taken hebben, en soms ook een verschillende stijl van bidden of van spiritualiteit. Dit kan hen sterk maken, zolang de gelovigen zich realiseren dat het dezelfde Heilige Geest is die hun deze verschillende talenten en inzichten geeft. De Geest wilt hen altijd leiden tot eenheid en liefde. Ze kunnen hun onderlinge verdeeldheid overwinnen door elkaar met respect te benaderen, door naar elkaar te luisteren en elkaar aan te vullen. En dan kan er een krachtige kerkgemeenschap ontstaan!

Tweede lezing: 1 Korintiërs 12: 4-11

Broeders en zusters, er zijn verschillende gaven, maar slechts één Geest. Er zijn vele vormen van dienstverlening, maar slechts één Heer. Er zijn allerlei soorten werk, maar er is slechts één God, die alles in allen tot stand brengt. Maar aan ieder van ons wordt de openbaring van de Geest meegedeeld tot welzijn van allen. Aan de een wordt door de Geest een woord van wijsheid gegeven, aan een ander een woord van kennis krachtens dezelfde Geest, aan een derde door dezelfde Geest het geloof. Aan weer anderen schenkt de ene Geest gaven om ziekten te genezen, om wonderen te doen, de gave van profetie, de onderscheiding van geesten, velerlei taal of de vertolking ervan. Maar alles is het werk van een en dezelfde Geest, die aan ieder zijn gaven uitdeelt zoals Hij het wil.

Achtergrond van de evangelielezing: (Johannes 2: 1-12)

Johannes bouwt zijn evangelie zorgvuldig op. In zijn openingsproloog, hoofdstuk 1, zegt hij van Jezus: “De wet is door Mozes gegeven, maar goedheid en waarheid zijn met Jezus Christus gekomen”. Dit laat Johannes gelijk in het tweede hoofdstuk zien. Wanneer tijdens de bruiloft waar Jezus, Zijn moeder Maria en de leerlingen aanwezig waren, de wijn opraakt, verricht Jezus op aandringen van Maria Zijn eerste wonder. De zes grote kruiken staan daar voor het Joodse reinigingsritueel dat de wet van Mozes voorschreef. Maar met de komst van Jezus is nu iets nieuws aangebroken. Niet langer zullen deze stenen kruiken gebruikt worden voor het rituele wassen van de handen zoals voorgeschreven door Mozes, maar uit deze zes stenen kruiken Jezus geeft ons de wijn van de goedheid en de waarheid, de wijn van de verlossing en de genade.

Evangelie: Johannes 2: 1-12

In die tijd was er een bruiloft te Kana in Galilea, waarbij de moeder van Jezus aanwezig was. Jezus en zijn leerlingen waren eveneens op die bruiloft uitgenodigd. Toen de wijn opraakte zei de moeder van Jezus tot Hem: “Ze hebben geen wijn meer.” Jezus zei tot haar: “Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen.” Zijn moeder sprak tot de bedienden: “Doet maar wat Hij u zeggen zal.” Nu stonden daar volgens het reinigingsgebruik der Joden zes stenen kruiken, elk met een inhoud van ongeveer honderd liter. Jezus zei hun: “Doet die kruiken vol water.” Zij vulden ze tot bovenaan toe. Daarop zei Hij hun: “Schept er nu wat uit en brengt dat aan de tafelmeester.” Dat deden ze. De tafelmeester proefde van het water dat in wijn veranderd was. Hij wist niet waar die wijn vandaan kwam, maar de bedienden, die het water geschept hadden, wisten het wel. Zodra hij geproefd had, riep hij de bruidegom en zei hem: “Iedereen zet eerst de goede wijn voor en wanneer men eenmaal goed gedronken heeft de mindere. U hebt de goede wijn tot nu toe bewaard. Zo maakte Jezus te Kana in Galilea een begin met de tekenen en openbaarde zijn heerlijkheid. En zijn leerlingen geloofden in Hem. Daarna daalde Hij af naar Kafarnaüm, Hijzelf en zijn moeder, de broeders en zijn leerlingen; maar zij bleven daar slechts enkele dagen.

Overweging:

In de liturgie van de drie zondagen na kerstmis staat eigenlijk deze ene vraag centraal: wie is Jezus? In deze moderne samenleving is dat voor vele mensen misschien niet bepaald een vraag die hen bezighoudt of misschien zelfs helemaal geen vraag die bij hen leeft. En toch is dat een vraag van bijzondere betekenis: Wie is Jezus? In dit Jubeljaar zeggen wij: “Jezus is onze Hoop, in Hem vinden wij onze hoop, in Hem zijn wij zijn pelgrims van hoop!”

Op het feest van Driekoningen zoeken en vinden de Wijzen uit het Oosten Jezus als een ster van hoop en een Licht van verlossing voor alle volkeren, alle culturen en alle mensen. Vorige week zondag openbaarde de stem van de Vader na Jezus’ doop in de Jordaan Hem als de welbeminde Zoon, die in de kracht van de Heilige Geest de wereld hoop brengt.

Deze zondag verkondigt de Kerk Jezus als de Bruidegom! Hij is de Bruidegom van de Kerk die ons de beste wijn schenkt! Heel vaak was in het Oude Testament Israel voorgesteld als een bruid die eens door God was gezien in haar verlatenheid en door Hem was gehuwd door het verbond dat God met Israel sloot op de berg Sinaï. Het huwelijk is dan een krachtig symbool voor de trouwe verbondenheid tussen God en de mensen.

Daar hebben we in de eerste lezing al wat van mogen zien. Ook al lijkt het in tijden van moeilijke tegenslagen of lijden soms alsof we een bruid zijn die verlaten is door haar bruidegom, dus door God, toch zegt de profeet dan: Ja, maar wacht even! Daar heeft ons eigen gedrag en onze manier van leven ook toe bijgedragen! Maar als we ons weer laten bezielen door die bijbelse waarden als eerlijkheid, oprechte naastenliefde, een echte inzet voor de kwetsbaren om ons heen, en als we onze tijd niet alleen gebruiken voor onze eigen dingen maar ook geregeld tijd vrijmaken voor God en Hem de eer geven die Hem toekomt, dan zullen we weer de kracht ervaren van Zijn Geest! En zo hoorden we in de eerste lezing de profeet zeggen: “In de hand van de Heer zult gij een flonkerende kroon zijn, in de hand van uw God een koninklijke diadeem. Gij zult niet meer heten: “de Verlatene”. Zoals een jongen zijn meisje trouwt, zal de Heer die u opbouwt, u trouwen. En zoals een bruidegom zich verheugt in zijn bruid zal uw God zich verheugen in u”.

Nu weer terug naar het evangelie van deze zondag. Maria wendt zich tijdens de bruiloft te Kana tot Jezus en zegt Hem: “Ze hebben geen wijn meer”. Dan gebeurt er iets in Jezus. Vanaf dat moment neemt Hij de levenstaak op zich om de Bruidegom te Zijn voor de Kerkgemeenschap van alle eeuwen. Zoals een bruidegom geroepen is om in eenheid te leven met zijn bruid en om samen met haar lief en leed te delen, en elkaar aan te vullen en er voor elkaar te zijn, zo gaat Jezus vanaf dit moment echt in die roeping staan. En Hij drukt dat uit met een tweede symbool dat zo krachtig in dit verhaal meespeelt: Jezus geeft Zijn bruid, ons allen dus, de beste wijn.

Om de symboliek hiervan goed te begrijpen moeten we weten dat in heel het Oude Testament wijn een heel belangrijk symbool is voor de vreugde en het leven dat God ons geeft. Daarom is wijn in de Bijbel ook symbool voor de Heilige Geest, omdat de Vader het leven schept en hernieuwt door de kracht, het werken en de wijsheid van de Heilige Geest.

We zien hoe belangrijk dit bijbels symbool van wijn is bijvoorbeeld bij het vieren van de sabbat. Elke vijdagavond, wanneer de Joodse familie samen aan tafel zat wanneer het donker begon te worden, moest naar bijbelse traditie de sabbat begonnen worden met een dankgebed over een glas wijn. In dat gebed over de wijn wordt God geprezen voor de schepping die Hij leidt door de kracht van de Heilige Geest. Een ander voorbeeld is dat ook bij de jaarlijkse viering van het Joodse paasfeest wijn heel wezenlijk is als een symbool van de vreugde die God brengt door de mens te redden van alles wat duister is en het leven bedreigt. In de liturgie van het Joodse paasfeest wordt rond vier glazen wijn herdacht hoe God eens de Israelieten uit de slavernij van Egypte bevrijdde en hen door de kracht van de Heilige Geest een nieuwe toekomst en een nieuwe start gaf.

Zo kunnen we nu nog dieper begrijpen wat er in dit evangelie gebeurde: zodra Jezus ging staan in die rol van de Bruidegom van de Kerk, wist Hij al hoe dat zal uitdrukken: met het geven van wijn. Want met dat symbool zegt Hij aan ons allen dat de Vader een God is van vrijheid en leven, een God die steeds weer vergeeft en vooruit kijkt naar de toekomst, een God van vrede, waar iedereen mee mag doen en waar de Geest iedereen een eigen waardigheid en kennis geeft.

Jezus geeft dus hier aan het begin van het Johannesevangelie de beste wijn als symbool voor de vreugde en symbool voor de Heilige Geest. Hij zegt er wel bij aan Maria, Zijn moeder: “Mijn uur is nog niet gekomen”. Zijn uur zal namelijk pas komen wanneer Hij zichzelf geeft aan het kruis. Daar zal Hij werkelijk de Bruidegom zijn die Zijn bruid, wij allen, de Kerk, zal verlossen van het kwaad en van de machten van de duisternis. De bruidsschat die Hij voor Zijn bruid zal geven is Zijn eigen leven, Zijn bloed, Zijn overgave. Daar aan het kruis, wanneer Zijn uur gekomen is, zal uit Zijn doorboorde zijde water en bloed stromen. De Kerk wordt daar geboren uit de doorboorde zijde van Jezus. Het water verwijst namelijk naar het water van het doopsel waardoor wij werkelijk verbonden worden met Hem, en dus met alles wat Hij aan leven en toekomst in zich draagt. Het bloed spreekt, net als de wijn die Hij aan het begin bij de bruiloft te Kana gegeven had, over de gave van de Heilige Geest waarmee Christus ons steeds weer sterkt en bezielt. Hij doopt ons niet alleen met water, maar met Geest en vuur! Het bloed dat uit Zijn doorboorde hart stroomt spreekt ook van de wijn van de Eucharistie, dus van Zijn Lichaam en Bloed waarmee Hij in elke Eucharistie steeds weer in ons dat nieuwe leven van het geloof, het leven van de verlossing en van de hoop, versterkt en vernieuwt.

Deze zondag, 19 januari, begint de jaarlijkse Week van de Eenheid. Jezus is ons aller Bruidegom en wij allemaal als Christenen vormen allemaal tezamen Zijn bruid: katholieken en protestanten, pinkstergemeenten en Volle Evangelie, orthodoxen en Anglicanen. Wij allen als Christenen, van welke denominatie ook, behoren allemaal tot Zijn bruid. Niemand heeft een exclusief recht op de liefde of de nabijheid van de Bruidegom. Allen zijn wij geroepen Hem te kennen, ons door Hem te laten beminnen en vervolgens de hoop van Zijn evangelie uit te dragen: Zijn evangelie van liefde en goedheid, en van zorg voor wat kwetsbaar is. Wij hebben echt iets bijzonders te vertellen en door te geven in onze samenleving en in de wereld, iets dat groter is dan wijzelf!

Velen zullen in moeilijke, pijnlijke perioden van hun leven het gevoel van verlatenheid ervaren, of zoals Maria het zei: “Ze hebben geen wijn meer”. Maar zolang wij pelgrims van hoop zijn, zullen wij onszelf of anderen helpen ervaren dat Jezus, onze levende Bruidegom, het water toch zal veranderen in de wijn van de liefde van de Heilige Geest die mensen hoop doet ontdekken en in zich ten leven wekken. De Geest, de beste wijn die Jezus ons steeds weer zal schenken, verbindt mensen met elkaar en met de drieëne God. Maria gaf eens het advies bij de bruiloft: “Doe maar alles wat Hij je zeggen zal”. Dat advies geeft ze nog steeds! Zolang wij dat proberen te doen, met vallen en opstaan, dan zal Hij ons allen de wijn geven zoals Hij weet dat wij die nodig hebben. En die wijn zal ons steeds weer kracht geven om het goede in ons sterk te maken. Daarom besluit ik deze overweging met de woorden: “Jezus is onze Hoop, in Hem vinden wij onze hoop, in Hem zijn wij zijn pelgrims van hoop!”

Categorieën:geloof en leven

Tags: Esteban Kross, Overwegingen