Zusters en broeders,

Paus Franciscus heeft ons gevraagd om de Bul met als titel: ‘Hoop stelt niet teleur’, aandachtig met u te lezen. Met Kerst en bij de opening van het jubeljaar heb ik met u nagedacht over hoop als genade. Een goddelijke gave die wij allen bij onze geboorte meekrijgen om ons menszijn ten volle te kunnen beleven.
Vandaag aan het begin van het nieuwe jaar kijken we naar de tekenen van hoop die wij in de wereld ontdekken. Ik wil mij beperken tot de tekenen van hoop bij degenen die naar vrede verlangen.
Het verlangen om het leven door te geven aan de volgende generatie, de armen en de jongeren. De paus noemt veel meer tekenen van hoop maar die moet u zelf lezen.

Tekenen van hoop

De paus vraagt dat wij niet alleen hoop putten uit de genade van God, maar ook geroepen zijn deze opnieuw te ontdekken in de tekenen van de tijd die de Heer ons aanreikt.
Zoals het Tweede Vaticaans Concilie zegt, “heeft de Kerk te allen tijde de opdracht de tekenen des tijds te doorzoeken en in het licht van het evangelie te interpreteren. Op deze wijze kan zij dan, op een aan elke generatie aangepaste wijze, een antwoord geven op de voortdurende vragen van de mensen over de zin van het huidige en toekomstige leven en over de onderlinge verhouding daartussen”.^[1]
Het is derhalve noodzakelijk aandacht te schenken aan het vele goede dat in de wereld aanwezig is.
We kunnen namelijk gemakkelijk vervallen in de verleiding te denken dat wij overweldigd zijn door het kwaad en het geweld. Maar de tekenen van de tijd, vragen erom veranderd te worden in tekenen van hoop.

Vrede voor de wereld

Het eerste teken van hoop dient vertaald te worden in vrede voor de wereld, die opnieuw ondergedompeld is in de tragedie van de oorlog. Dagelijks kunnen wij de zinloze verwoestende werking van oorlogen zien. Gelukkig zijn er genoeg mensen die blijven verlangen naar vrede. Het jubeljaar wil het verlangen naar vrede wekken. In het evangelie van Matteüs lezen wij dat zij die “vrede brengen, kinderen van God genoemd worden” (Mat. 5,9). Wij zouden in ons gebed vooral kunnen bidden voor diplomaten dat zij creatief zijn en de juiste woorden vinden om strijdende partijen weer met elkaar in gesprek te brengen.

Het leven doorgeven

Met hoop naar de toekomst kijken is ook gelijk aan het idee van een leven vol enthousiasme dat moet worden doorgegeven. Wij moeten helaas met droefheid vaststellen dat in zeer veel situaties dat perspectief ontbreekt.
Het eerste gevolg is het verlies van het verlangen om het leven door te geven. Dat verlangen wordt verminderd door het koortsachtige levensritme en de angst voor de toekomst. Verder neemt het verlangen af door het gebrek aan garanties voor werk en adequate maatschappelijke bescherming. Dit alles maakt dat men in verschillende landen een zorgwekkende daling van het geboortecijfer ziet.

Ik heb dat pijnlijk gemerkt bij mijn laatste bezoek aan de dorpen Kalebaskreek en Cornelis Kondre. Respectievelijk hadden de dorpen maar 17 en 11 leerlingen op de hele school. Verder merk ik in mijn vrijdagse gebedsochtenden met de klassen van de Elisabethschool dat de klassen nu maar 15 tot 20 leerlingen hebben.

Openstaan voor het leven met een verantwoord moederschap en vaderschap is het doel dat de Schepper in het hart en het lichaam van mannen en vrouwen heeft geschreven. De staat moet door wetgeving bevorderen dat jonge koppels een gezin kunnen stichten. Kinderen zijn immers tekenen van hoop.

Jongeren

Aan tekens van hoop hebben ook degenen behoefte die de hoop in zichzelf vertegenwoordigen: de jongeren. Zij zien helaas hun dromen vaak instorten. Wij mogen hen niet teleurstellen: op hun enthousiasme is de toekomst gebaseerd. Het is mooi te zien hoe zij energie uitstralen, bijvoorbeeld wanneer zij de mouwen opstropen en zich vrijwillig inzetten bij calamiteiten en situaties van maatschappelijke nood.

Maar het is triest jongeren zonder hoop te zien. De hoop wordt de grond ingeboord wanneer de toekomst onzeker is en niet toegankelijk voor dromen, wanneer de studie geen uitweg biedt en het gebrek aan werk of aan een stabiele betrekking de verlangens tot nul reduceren. We zien jammergenoeg een gevoel van zwaarmoedigheid en verveling. Het eindeloos scrollen op de mobiele telefoon biedt geen soelaas. Er zijn jongeren die vluchten in drugs en genoegen zoeken in pleziertjes maar deze zaken scheppen enkel en alleen verwarring in hun prille leven.

Wanneer jongeren de schoonheid van de schepping niet meer zien of ophouden de zin van het leven te zoeken dan glijden ze af in donkere afgronden en vertonen zelfdestructief gedrag.

Moge het Jubeljaar in de Kerk daarom voor hen een gelegenheid voor een nieuw elan zijn: laten wij met een hernieuwde passie de zorg op ons nemen voor kinderen, studenten, jonge stellen, de jonge generaties! Laten we jonge mensen nabij zijn, zij zijn de vreugde en de hoop van de Kerk en de wereld!

Armen

De paus vraagt bedroefd om hoop voor de miljarden armen die het vaak ontbreekt aan het noodzakelijke om te leven. Door de opeenvolging van steeds nieuwe golven van verarming is er het gevaar van gewenning en berusting. Maar wij mogen de blik niet afwenden van zulke dramatische situaties die wij intussen overal in de wereld tegenkomen.

Wij komen iedere dag arme of verarmde personen tegen en soms kunnen het onze buren zijn. Vaak hebben zij geen woning, noch genoeg voedsel voor een dag. Zij lijden onder de uitsluiting en de onverschilligheid van zovelen. Het is schandalig dat in een wereld die zo rijk is aan enorme middelen die grotendeels bestemd zijn voor de bewapening, de armen “het merendeel […] miljarden mensen zijn. Zij zijn vandaag onderwerp in het internationale politieke en economische debat, maar meestal lijkt het of hun problemen als aanhangsel naar voren worden gebracht, als een kwestie die bijna als verplicht of in de marge wordt toegevoegd, als men ze al niet beschouwt als puur bijkomstige schade.
Als het concreet wordt, komen zij op de laatste plaats”.^[2] Laten wij dit niet vergeten: de armen zijn bijna altijd slachtoffers, geen schuldigen.

Besluit

Broeders en zusters, ik vraagt de pastores om deze Bul van de paus met aandacht te lezen en per paragraaf een dialoog aan te gaan zodat het gewicht van deze woorden voor onze tijd tot ons mag doordringen. Laten we het nieuwe jaar hoopvol ingaan. Ik wens u een gelukkig nieuwjaar toe.

[1] Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie, pastorale constitutie Gaudium et spes over de Kerk in de wereld van deze tijd, 7 december 1965, nr. 4.

[2] Franciscus, Laudato si’, cit., nr. 49.

Categorieën:geloof en leven, Overwegingen

Tags: homilie, Mgr. Karel Cheonnie, nieuwjaarspreek, preek