Pater Toon, als boslandpater in Paramaribo

By Melvin Mackintosh on 23 december 2024 • ( 0 )

Door Thanya Soké-Fonkel –

Tijdens de bijzondere viering op zondag 1 december 2024, de eerste zondag van de advent, stak pater Toon te Dorsthorst de eerste van de vier adventskaarsen aan in de St.-Paulus kerk in Devisbuiten. Een nieuwe periode werd ingeluid, een nieuw liturgisch jaar.

Benoeming pater Toon
De eerste zondag van de advent markeert een periode van bezinning en verwachting. Waarbij christenen zich voorbereiden op de viering van de geboorte van Christus en met de verwachting op Zijn wederkomst. Een tijd waarbij christenen hun harten wederom openstellen voor Zijn liefde en verwachten dat de Heer positieve veranderingen zal brengen in hun leven. Voor Pater Toon en de St.-Pauluskerk kwam die verwachting uit. De kerkgangers ontvingen hem met open armen; een herder die samen zal optrekken met de gemeenteleden. Pater Toon werd per brief op 11 november door bisschop Karel Choennie aangesteld als de nieuwe pastoor van deze geloofsgemeenschap in Devisbuiten en omgeving.

Inheemsen en Marrons
De St.-Pauluskerk ligt in het werkgebied van de St.-Alfonsusparochie en viel als zodanig onder haar supervisie. Dit bracht praktische ongemakken met zich mee doordat de St.-Alfonsusparochie niet betrokken is bij het missiewerk in het binnenland onder de Inheemsen en Marrons. Deze doelgroep leek niet gemotiveerd de kerk te bezoeken vanwege o.a. het verschil in cultuur, taal en de bereikbaarheid van de St.-Alfonsusparochie. De oprichting van de St.-Pauluskerk o.l.v. diaken Nelson Pavion, bracht hier verandering in. Met de benoeming van Pater Toon kan de St.-Pauluskerk veel beter een handreiking bieden aan de broeders en zusters in en uit het binnenland.

Meeste ervaring
De St.-Pauluskerk is de ontmoetingsplek voor binnenlandse gemeenschappen in Paramaribo. Bij de Inheemsen en Marrons is pater Toon bekend als de boslandpater. Hij heeft meer dan 50 jaren gediend als pater en ontwikkelingswerker. Pater Toon heeft het meest ervaring met binnenlandse gemeenschappen en kan ze beter begrijpen. Hij heeft een hechte band en affiniteit met het binnenland en zijn bewoners. Hij is een grote steun voor catechisten/pastorale leiders in het Saämaka en Matawai gebied, die verenigd zijn in de catechisten organisatie Pastoraal Saämaka. De verre afstanden en hobbelige wegen nemen steeds meer energie van Pater Toon. Dit kon hij vroeger feilloos afleggen, maar nu moet hij rekening houden met zijn gezondheid.
Twee jaren geleden spraken diaken Nelson en pater Toon over deze situatie en kwamen tot een oplossing. Diaken Nelson deed het verzoek aan de bisschop om een boslandpater aan te stellen als pastoor voor de St.-Pauluskerk. Hierdoor kan diaken Nelson gedeeltelijk ontlast worden met het werk in Paramaribo en zich volledig richten op pastoraal werk voor Inheemsen en Marrons. Hij kan dan o.a. de catechisten van Pastoraal Saämaka in het binnenland verder ondersteunen in de verschillende werkgebieden.

Ontwikkelingswerker
Pater Toon voelde zich altijd aangetrokken tot het binnenland van Suriname. Maar in zijn jonge jaren had hij andere plannen voor zijn leven en daar kwam Suriname niet in voor. Hij wilde heel graag naar Afrika gaan. Met de kennis in tropische landbouw wilde hij daar ontwikkelingswerk gaan doen. Maar op dringend advies van de missionarissen Oblaten studeerde hij ook filosofie en theologie. Pater Joop Calis van de Pater Albrinck Stichting (PAS) hoorde over deze gedreven jongeman en deed er alles aan om hem naar Suriname te krijgen. Zo kwam, toen nog Antonius te Dorsthorst, in 1968 op 25-jarige leeftijd naar Suriname. Hij werd meteen verliefd op het land met haar hartelijke en gastvrije mensen in een multiculturele samenleving. Vanwege zijn landbouwachtergrond en zijn werk bij de PAS heeft hij altijd in en voor het binnenland gewerkt. Hij was niet alleen pastoraal bezig, maar combineerde zijn werk met praktische gemeenschapsontwikkeling.

Meer bevoegdheden St.-Pauluskerk
Voor pater Toon betekent pastoor zijn ‘zorg hebben voor de gehele mens’. Niet alleen de godsdienstige behoefte, maar ook voor onderwijs, gezondheidszorg en als er een oorlogssituatie is, een vredesapostel willen zijn. Met zijn benoeming komt de St.-Pauluskerk onder zijn directe leiding en krijgt meer bevoegdheden zoals het verrichten van de sacramentenadministratie en het geldig sluiten van huwelijken. Pater Toon zal niet elke zondag aanwezig zijn bij de St.-Pauluskerk, vanwege de vele verantwoordelijkheden die hij heeft, maar samen met diaken Nelson Pavion die de motor en trekker is van deze gemeente zal het goede werk verder voortgezet worden.

Kandidaat pastorale leider
Pater Toon is zich ervan bewust dat de jonge generatie onophoudelijk gestimuleerd moet worden om te gaan voor groei en zelfredzaamheid. Er is namelijk een gebrek aan priesters in Suriname. Buitenlandse priesters zijn vaak maar voor een korte periode in ons land. Het is moeilijk Surinamers te vinden die zich willen laten opleiden tot priester. Een grote verwachting van geloofsgemeenschappen is dat kandidaten zich belangeloos willen inzetten om voorganger of voorgangster te zijn. Het blijft een uitdaging, maar er is hoop. Zo werd op 1 december de heer Iwan Flink aan de kerkgemeenschap van St. Paulus gepresenteerd. Hij heeft gedurfd de roeping te aanvaarden om opgeleid te worden tot pastorale leider. De kerk werd op die dag gezegend met een nieuwe pastoor en een nieuw kandidaat tot pastorale leider.

Investering in onderwijs en ontwikkeling
Pater Toon is nog heel erg betrokken bij de Inheemsen te West Suriname. Voor het binnenland in het algemeen is hij actief bezig ontwikkeling te stimuleren. Daarvoor heeft hij een ontwikkelingsfonds voor opgericht. Hij heeft ervoor gezorgd dat het fonds ook in de toekomst zonder hem blijft bestaan om sociaal-economische projecten te ondersteunen. Daarbij investeert hij vooral in onderwijs door schoolgebouwen te renoveren en behoeftige jongeren uit het binnenland te ondersteunen bij verdere studie. Hij besteedt ook aandacht aan het verbeteren van de werkomgeving van pastorale leiders of catechisten door o.a. kerkgebouwen te renoveren.

Nieuwe generatie, nieuwe behoeften
56 jaren later is pater Toon heel dankbaar dat hij gekozen heeft voor Suriname. Hij kan niet meer zo vaak het binnenland in, maar hij vertrouwt op een goede samenwerking met diaken Nelson. 1 december werd voor alle aanwezigen een bijzondere eucharistieviering vol dankbaarheid. Volgens pater Toon blijft de RK kerk groeien. Er zal veel rekening gehouden moeten worden met de nieuwe generatie met nieuwe behoeften. De verwachting voor deze adventsperiode is dat de St.-Pauluskerk niet zal achterblijven.